بهترین نویسندگان کتاب کودک ایرانی را بشناسید!

نویسندگان برجسته کتاب‌های کودک، از ارزشمندترین چهره‌های ادبیات ایران به شمار می‌روند. کودکی، تأثیرگذارترین و سرنوشت‌سازترین دوران زندگی انسان محسوب می‌شود. بیش‌ترین بخش از شخصیت ما در کودکی شکل می‌گیرد و رفتار و تفکر انسان در این زمان در تمام زندگی او نمود خواهد داشت. در این میان، کیفیت کتاب‌های کودکان از نظر فرم و محتوا بر آموزش و پرورش این گروه سنی تأثیر غیر قابل انکاری دارد. 

ادبیات کودکان در ایران، سابقه‌ای نزدیک به یک قرن دارد. نویسندگان بزرگ، از جبار باغچه‌بان و عباس یمینی شریف گرفته، تا افسانه شعبان‌نژاد، مصطفی رحمان‌دوست و بسیاری از نام‌های درخشان دیگر، برای اعتلای ادبیات کودکان در این مرز و بوم تلاش کرده‌اند. این مطلب از انتشارات هفت و نیم، به معرفی بهترین نویسندگان کتاب کودک ایرانی اختصاص دارد. شناخت این افراد علاوه بر ارزش نهادن به تلاش و هنر آنان، در تسهیل انتخاب درست کتاب کودک تأثیرگذار است.

بهترین نویسندگان کودک و نوجوان ایرانی

در ادامه، با تعدادی از بهترین نویسندگان کتاب کودک ایرانی آشنا می‌شوید. البته روشن است که نمی‌توان در یک مقاله کوتاه، همه چهره‌های شاخص این حوزه را معرفی کرد؛ اما تلاش کرده‌ایم منتخبی از نام‌های تأثیرگذار را گردآوری کنیم. شناخت بهترین نویسندگان کتاب کودک ایرانی، به ما کمک می‌کند تا با توجه به سن کتابخوانی برای کودک، کتاب‌هایی مناسب و ارزشمند از میان گزینه‌های موجود در بازار انتخاب کنیم.

مهدی آذریزدی

در صدر لیست نویسنده های کودک و نوجوان ایرانی باید به پدر ادبیات کودک ایران یعنی مهدی آذریزدی اشاره کنیم. او در سال 1300 در یزد به دنیا آمد و 18 تیر 1388 از دنیا رفت. روز درگذشت او روز ملی ادبیات کودکان و نوجوانان در ایران شناخته می‌شود. چنین افتخاراتی از علاقه وافر مهدی آذریزدی به کتاب حاصل شده است. علاقه‌ای که در نهایت به آفرینش مجموعه کتاب‌های «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» توسط این نویسنده و پژوهشگر منجر شد. 

برای اولین بار در تاریخ ادبیات این سرزمین، مهدی آذریزدی ارزشمندترین داستان‌‌ها و افسانه‌های ادبیات کلاسیک فارسی را متناسب با گروه سنی کودکان بازنویسی کرد. قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب در سال 1342 برنده جایزه یونسکو و هم‌چنین جایزه سال شورای کتاب کودک شد. از دیگر آثار مهدی آذریزدی می‌توان به مجموعه داستان «قصه‌های تازه از کتاب‌های کهن»، «گربه ناقلا»، «گربه تنبل»، «مثنوی برای بچه‌ها»، «شعر قند و عسل» و «قصه‌هایی ساده برای نوآموزان» اشاره کرد.

هوشنگ مرادی کرمانی

هوشنگ مرادی کرمانی هم از بهترین نویسندگان کتاب کودک ایرانی است. او در سال 1323 در کرمان به دنیا آمد و تحصیلات دانشگاهی را در دانشکده هنرهای دراماتیک تهران به اتمام رساند. آثار او دلنشین و نزدیک به زندگی واقعی هستند و به دلیل داشتن زبان طنز، جذابیت زیادی دارند. از دیگر ویژگی‌های آثار او استفاده از ضرب‌المثل‌ها، واژگان محاوره‌، ترکیب نظم و نثر و آداب و رسوم عامه است.معروف‌ترین کتاب این نویسنده کودک ایرانی، «قصه‌های مجید» است که سریال تلویزیونی آن هم محبوبیت بالایی کسب کرد. این کتاب، جایزه کتاب سال ۱۳۶۴ را از آن خود کرد. بنابراین می‌توانید آن را به عنوان بهترین کتاب برای هدیه به نوجوان هم در نظر بگیرید. کتاب «بچه‌های قالی‌باف خانه»، مورد تشویق هیئت داوران جایزه جهان هانس کریستین اندرسن قرار گرفته و کتاب «شما که غریبه نیستید»، داستان زندگی خود هوشنگ مرادی کرمانی است. آخرین آثار هوشنگ مرادی کرمانی با نام‌های «ماه شب چهارده» و «نه تر و نه خشک» منتشر شده است.

صمد بهرنگی

صمد بهرنگی، نویسنده کتاب کودک ایرانی، معلم و پژوهشگر ادبی، مترجم و محقق فولکلور زبان ترکی آذربایجانی ایرانی است. او در سال 1318 در تبریز به دنیا آمد و در عمر کوتاه 29 ساله خود آثار ارزشمندی برای کودکان برجای گذاشت. همین دلیل باعث می‌شود نتوان او را در لیست بهترین نویسندگان کتاب کودک ایرانی نادیده گرفت. معروف‌ترین اثر صمد بهرنگی «ماهی سیاه کوچولو» است که در سال 1347 توسط انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان منتشر شد. سایر آثار او شامل «قصه‌های بهرنگ» شامل متن کامل قصه‌های او و هم‌چنین کتاب «قصه‌های آذربایجان» شامل گردآوری قصه‌ها و افسانه‌های فولکلور آذربایجان است.

مصطفی رحماندوست

مصطفی رحماندوست با شعر صد دانه یاقوت شناخته می‌شود. این شاعر محبوب، از بهترین نویسندگان کتاب کودک ایرانی هم هست که علاوه بر نویسندگی و ترجمه، سردبیر نشریه‌های کودکان و عضویت در شورای کتاب کودک را هم در کارنامه کاری و ادبی خود دارد. او به دلیل فعالیت‌هایش در عرصه ارتقای کتاب کودک و نوجوان به پدر شعر کودک معروف است. آثار مصطفی رحماندوست برای کودکان بسیارند و از میان آنان به «فوت کوزه‌گری»، «مجموعه کتاب ترانه‌های نیایش»، «بیست افسانه‌ی ایرانی»، «مجموعه کتاب چی چیل»، «مجموعه مثل‌ها و قصه‌هایشان»، «مجموعه باغ وحش کوچک من» اشاره می‌کنیم.

شکوه قاسم نیا

با وجود معروف بودن شکوه قاسم نیا با سرایش شعرهای کودکانه‌، او از نویسندگان کتاب کودک ایرانی بسیار موفق محسوب می‌شود. این نویسنده که متولد 1334 تهران است، از سال 1359 فعالیت در این حوزه را با همکاری در نشریه کیهان بچه‌ها شروع کرد. تاکنون بیش از ۱۵۰ اثر شامل «مجموعه داستانی کوتی‌کوتوله»، «قصه‌های شیرین کودکانه»، «مجموعه زی‌زی‌لی» و غیره را منتشر کرده است. از افتخارات او می‌توانیم به جایزه کتاب سال کودک و نوجوان به خاطر داستان «هلی فسقلی در سرزمین غول‌ها» و دو دیپلم افتخار از جشنواره کتاب کودک و نوجوان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان اشاره کنیم. بازنویسی زیبای شکوه قاسم‌نیا از «قصه‌های هزار و یک شب» در قالب «قصه‌های شیرین هزار و یک شب»، اثری خواندنی و الهام‌بخش است که می‌توان آن را بهترین کتاب برای نوجوانان دختر دانست.

فریدون عموزاده خلیلی

در ادامه لیست بهترین نویسندگان کتاب کودک ایرانی، باید از فریدون عموزاده خلیلی نام ببریم. او متولد سال ۱۳۳۸در سمنان است که علاوه بر عنوان نویسنده کتاب کودک ایرانی، در عرصه‌های پژوهش، روزنامه‌نگاری و فعالیت فرهنگی نیز فعال و تأثیرگذار است. هم‌چنین در کارنامه او می‌توان سردبیری روزنامه دوچرخه، بخش نوجوان روزنامه همشهری و مؤسس و مدیر مسئول هفته‌نامه چلچراغ مخصوص نوجوانان را یافت. 

از افتخارات او به عنوان یکی از نویسنده های کودک و نوجوان ایرانی هم می‌توان به نامزدی برای جایزه آسترید لیندگرن و عضویت در هیئت موسسان انجمن نویسندگان کودک و نوجوان (نویسک) اشاره کرد. برخی از کتاب‌های فریدون عموزاده خلیلی عبارتند از: «کسی یک دوچرخه گم نکرده؟»، «غول بالای تپه»، «اژدهای بدجنسی که چشم هایش آستیگمات…بود/نبود!»، «مجموعه قصه‌های ناکجا آباد»، «چه کسی اژدها را کور کرد؟».

افسانه شعبان‌نژاد

افسانه‌ شعبان‌نژاد هم یک شاعر کودک و یک نویسنده کودک ایرانی محبوب است. او در سال 1342 در کرمان به دنیا آمد. سپس در تهران به تحصیل در رشته ادبیات نمایشی و رشته زبان و ادبیات فارسی پرداخت. آثار نوشته شده توسط افسانه شعبان‌نژاد در حوزه شعر و ادبیات کودک و نوجوان، به بیش از 400 عنوان می‌رسد. با کتاب «شیشه و آواز»، جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را دریافت کرد و در سال 2010 برای دریافت جایزه آسترید لیندگرن، یعنی معتبرترین جایزه ادبی جهان در بخش کودک و نوجوان نامزد شد. دیگر آثار او شامل داستان‌های «بزرگراه»، «بهار گمشده»،‌ «باغ هزار دخترون»، «چتری از گلبرگ‌ها»، «هدیه خاله نگین»، « سایه‌های مهربان»، «ترانه‌های نوازش»، «یک کاسه شبنم»، «یک آسمان سلام» و «پرنده گفت شاعرم» و…، دیپلم افتخار جشنواره کتاب کودک و نوجوان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را دریافت کرده است.

بیشتر بخوانید: آشنایی با جایزه های ادبی ایران و تأثیرات آن بر ادبیات معاصر

فرهاد حسن‌زاده

فرهاد حسن‌زاده از بهترین نویسندگان کتاب کودک ایرانی به شمار می‌رود، چرا که در آثارش با نگاهی عمیق به دغدغه‌ها و مسائل کودکان و نوجوانان می‌پردازد. او زاده سال 1349 در آبادان است و تاکنون بیش از ۱۰۰ اثر در حوزه‌های داستان و رمان ادبیات کودک و نوجوان از او به چاپ رسیده است. از دیگر ویژگی‌های نوشته‌های فرهاد حسن‌زاده، انتخاب دختران شجاع و جسور به عنوان قهرمان داستان است. نامزدی برای جایزه هانس کریستین اندرسن و دریافت لوح سپاس این جایزه در سال‌های 2018 و 2020، هم‌‍چنین راه یافتن به فهرست کلاغ سفید کتابخانه مونیخ و نامزدی جایزه گلشیری و کتاب سال، از افتخارات این نویسنده محسوب می‌شود. از کتاب‌های «زیبا صدایم کن»، «هستی»، «این وبلاگ واگذار می‌‎شود»، «لولوی زیبای قصه‌گو» و چندین مجموعه داستان دیگر، می‌توان به عنوان بهترین آثار او نام برد که جوایز زیادی را به دست آورده‌اند. از دیگر آثار فرهاد حسن‌زاده می‌توان به کتاب‌هایی مانند «قطار جک لندن»، «دودو کرمه و خانه تازه»، «خوراک خرگوش با سس هزار و یک شب برای شیر زیرشلواری پوش» و آثار دیگری اشاره کرد.

سوسن طاقدیس

یکی دیگر از افرادی که باید به طور حتم در لیست بهترین نویسندگان کودک و نوجوان ایرانی، معرفی کنیم، سوسن طاقدیس است. او در سال 1338 در شیراز به دنیا آمد و در سال 1399 درگذشت. نویسندگی حرفه‌ای او برای کودکان و نوجوانان با انتشار داستان «بابای من دزد بود» در مجله کیهان آغاز شد و در ادامه، همکاری‌اش با نشریه کیهان بچه‌ها شکل گرفت. مهم‌ترین جوایز کسب شده توسط او شامل جایزه کتاب سال ایران برای کتاب «قدم یازدهم» و جایزه پروین اعتصامی برای بهترین کتاب کودک و نوجوان برای کتاب «شما یک دماغ زرد ندیدید» هستند. از دیگر آثار سوسن طاقدیس می‌توان به مجموعه کتاب‌های گیلی گیلی: «گیلی گیلی از چی ترسید»، «گیلی گیلی و پرنده«، «گاو بزرگ بزرگ» و … اشاره کرد.

ناصر کشاورز

ناصر کشاورز، مانند بسیاری از نویسندگان ارزشمند کودک و نوجوان دیگر، با شعرهای کودکانه شناخته می‎شود و عنوان پرکارترین شاعر ادبیات کودک در ایران را از آن خود کرده است. ناصر کشاورز متولد 1341 در تهران است. او نویسندگی را در سال 1362 با مجله کیهان بچه‌ها شروع کرد و بیش از 160 عنوان کتاب به چاپ رسانده است. برخی از آثار او مانند مجموعه «نی‌نی کوچولو»، «دویدم و دویدم»، «می‌می‌نی و مامانش»، «مجموعه وگی‌ورجه»، «لطفا فقط هیس»، «ترترترانه»، «کی بود، کی بود»، «داسی دایناسی»، « مرا یک دایناسور درسته قورت داده» و بسیاری کتاب‌های دیگر، در میان کودکان محبوب هستند. از جوایز کسب شده توسط این نویسنده کودک ایرانی هم می‌توان به جایزه مداد پرنده از جشنواره کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و نشان ماه طلایی از جشنواره بزرگ ادبیات کودک و نوجوان اشاره کرد.

جمع‌بندی

محتوایی که کودکان و نوجوانان دریافت می‌کنند، به عنوان یکی از منابع تربیتی در این دوران، از خانواده و مدرسه گرفته تا رسانه‌ها، کتاب‌ها و بازی‌ها، اهمیت زیادی دارد؛ زیرا هم شخصیت آنان را شکل می‌دهد و هم در آموزش و پرورش آنان تأثیر دارند. به همین دلیل لازم است که بهترین نویسندگان کتاب کودک ایرانی را بشناسیم تا بتوانیم کتاب‌های مناسب و ارزشمند موجود در بازار را برای این گروه سنی تهیه کنیم.

خانه » بلاگ » مشاهیر » بهترین نویسندگان کتاب کودک ایرانی را بشناسید!