زندگینامه ادیسون به عنوان یکی از بزرگترین مخترعان آمریکایی جذابیت زیادی دارد. اختراعات ادیسون تاثیر زیادی بر زندگی مردم و جامعه صنعتی مدرن داشته است. در میان 1093 اختراع او میتوان به مهمترین آنها یعنی گرامافون، دستگاه ضبط صوت، دوربین و نمایشگر فیلم اشاره کرد. در واقع ادیسون به دلیل تعداد زیاد اختراعاتی که ثبت کرده است، به عنوان پرکارترین مخترع تاریخ آمریکا شناخته میشود.
یکی از نکات جالب در داستان زندگی ادیسون این است که او برخلاف بسیاری از مخترعان تاریخ برای فعالیتهای خود از امکانات خوب آزمایشگاهی برخوردار بود و حتی اداره یک موسسه اختراعی را بر عهده داشت. همچنین تاسیس یک بنیاد پژوهشی صنعتی در آمریکا در زندگینامه توماس ادیسون دیده میشود. یکی دیگر از نکات قابل توجه در مورد این مهندس و کارآفرین آمریکایی استفاده از روشهای همکاری مشترک و گروهی برای اجرای ایدههای اختراعاتش بود. در این مطلب از انتشارات هفت و نیم زندگینامه ادیسون را با هم مرور میکنیم.
زندگی توماس ادیسون در کودکی
توماس آلوا ادیسون (Thomas Alva Edison) در 11 فوریه سال 1847 در اوهایو ایالات متحده آمریکا به عنوان هفتمین و آخرین فرزند خانواده متولد شد. پدرش ساموئل اگدن ادیسون اصالتاً هلندی بود و در شغلهای تجارت، میخانهداری، نجاری، خیاطی و… فعالیت میکرد. به علاوه او به طور کلی فعال و پرانرژی بود و مالک زمینهایی هم بود. مادرش نانسی ماتیوس الیوت به شغل معلمی مشغول بود. به همین دلیل توانست در کودکی ادیسون و پس از اخراج او از مدرسه، آموزشهای لازم را به او یاد دهد.
شاید فکر کنید اخراج از مدرسه در زندگی نامه ادیسون به عنوان یک مخترع عجیب است. با وجودی که مدیر مدرسه توماس را به عنوان یک دانشآموز ضعیف اخراج کرد، ولی مشکل او کم هوش بودن یا درس نخواندن نبود. بلکه ادیسون به دلیل کمشنوایی، متوجه تدریس معلمان نمیشد. علت این مشکل جسمی ادیسون ابتلایش به تب قرمز و سپس عفونت گوش او در کودکی تشخیص داده شده و این مشکل تا پایان عمر با او همراه بود.
مانند همه بزرگترین دانشمندان جهان، ادیسون نیز در کودکی کنجکاو و باهوش بود و به فناوری علاقه داشت. خانواده ادیسون در چهار سالگی او به ایالت میشیگان رفتند. بنابراین توماس در آنجا بزرگ شد و اولین آزمایشگاه خود را در سن ۱۰ سالگی، در انبار خانه پدری راهاندازی کرد. زندگینامه ادیسون نشان میدهد او همیشه فردی فعال بوده است. در ۱۲ سالگی میوه و روزنامه میفروخت و در 15 سالگی کار با تلگراف را یاد گرفت. البته در تمام این دوران تنهایی را ترجیح میداد. چون میتوانست تمرکز بیشتری روی کارهایش داشته باشد.
زندگینامه دیسون؛ نوجوانی و شروع اختراعات
در آن زمان در میشیگان برای کنترل حرکت قطارها از تلگراف استفاده میشد. بنابراین ادیسون در 16 سالگی اپراتور تلگراف شد. او سال قبلش در واگن مخصوص چمدانها در ساختمان ایستگاه قطار، آزمایشگاهی برای آزمایشهای شیمی راهاندازی کرده و با کمک یک ماشین چاپ یک هفته نامه دوبرگی را منتشر و وارد بازار کرده بود.
در نهایت ادیسون به مدت 6 سال به عنوان اپراتور تلگراف کار کرد. فیزیکدان و مخترع آمریکایی به نام ساموئل فاینلی بریس مورس (Samuel Finley Breese Morse) این دستگاه را به گونهای اختراع کرده بود که گیرنده آن دارای کلید صدا بود و تلگرافها با یک کلیک، خوانده میشدند. در این میان تبدیل تلگرافها به شنیدار برای ادیسون دارای مشکل ناشنوایی سخت بود و او را در معرض آسیب بیشتر قرار میداد. به همین دلیل او سعی میکرد با کمک نبوغ خود تجهیزاتی را برای رفع محدودیتهای ناشی از ناشنواییش اختراع کند.
علاوه بر این در همین مدت ادیسون یک دستگاه شمارش رای را به عنوان اولین اختراع رسمی خود ساخت که البته چون به نفع دولت نبود، تمایلی به خرید آن نشان ندادند. یکی دیگر از اختراعات ادیسون یک چاپگر بود که سیگنالهای الکتریکی را به حروف تبدیل میکرد. همین اختراع او به میزانی پیشرفت کرد که کار با تلگراف را رها کرد و در سن 22 سالگی از کار در راهآهن استعفا داد.
بیوگرافی ادیسون؛ جوانی و فعالیتهای مهم
زندگینامه توماس ادیسون نشان میدهد که او پس از استعفا به نیویورک رفت و سرپرست فنی یک صرافی شد. از فعالیتهای او در نیویورک باید به اختراع تلگراف چاپی اشاره کنیم. این اختراع برخلاف تلگرافهای قبلی علائم مورس را به صورت صداهای کوتاه و کشیده به اپراتور منتقل نمیکرد. بلکه صداها را در اشکال نقطه و خط روی نوار کاغذی چاپ میکرد.
همچنین با فرانک ال. پوپ که یک کارشناس معروف برق بود آشنا شد و این دو برای تولید چاپگر و دیگر تلگرافهای چاپی با هم شریک شدند. او در فاصله از سال ۱۸۷۰ تا ۱۸۷۵ میلادی یعنی از 23 تا 28 سالگی در زندگینامه ی ادیسون، او زیر نظر شرکت وسترن یونیون در معاملات پیچیده صنعت تلگراف شرکت داشت و در 24 سالگی مادرش را از دست داد.
پس از آن برای بهبود سیستم تلگراف خودکارش، با رقبای شرکت وسترن شریک شد. اختراع تلگراف خودکار، مبنایی برای اختراعات مرتبط با شیمی مانند قلم الکتریکی و میموگرافی یا فناوری چاپ اسناد کوتاه یا اداری شد. یکی دیگر از اختراعات ادیسون در این دوران یک سامانه پیشرفته برای اطلاعات بورس بود که سود اقتصادی زیادی برایش به ارمغان آورد. در واقع شهرت اولیه ادیسون به عنوان یک مخترع به دلیل طراحی و اختراع این نشانگر سهام برای شرکت گلد اند استوک تلگرام بود که در سال ۱۸۷۳ یعنی در 26 سالگی ادیسون به ثبت رسید.
ادیسون در 28 سالگی یعنی در سال 1875 در یک دوره چهارساله علم شیمی در یک کالج خصوصی در شهر نیویورک شروع به تحصیل کرد. او قبلاً با فروش حق اختراع تلگراف چاپی به میزان ۴,۰۰۰ دلار یک کارگاه تحقیقاتی در شهر نیوآرک ایالت نیوجرسی ساخته بود. ولی در سال 1876 یعنی در 29 سالگی با هدف جمعآوری سرمایه لازم برای توسعه کارگاه خود یک آزمایشگاه بزرگ پژوهشی در منلو پارک (Menlo Park) نیوجرسی تاسیس کرد. تاسیس این لابراتور که اولین موسسه برای ساخت ابداعات علمی بود، یکی از نقاط عطف فعالیتها و زندگینامه ادیسون محسوب میشود.
به عنوان مثال باید به اختراع دستگاه نمایش فیلم در سال 1889 توسط ویلیام کندی لوری دیکسون، از کارمندان کمپانی ادیسون اشاره کرد. این دستگاه به گونهای بود که با چرخاندن دستگاه تصاویر متحرک درون یک سوراخ نشان داده میشد. بنابراین ادیسون در سال 1892 اولین شرکت فیلمسازی را در نیوجرسی تاسیس کرد و اولین فیلم کپی رایت در این استودیو فیلمبرداری شد. یکی از کارمندان کمپانی به نام فرد اوت برای آزمایش فیلم عطسه کرد و اسم فیلم که تنها 5ثانیه است، «عطسه فرد اوت» نام گرفت. این استودیو در سال ۱۹۱۰ فیلم علمی- تخیلی «فرانکشتاین» را به کارگردانی جیمز سرل داولی تولید کرد.
در نهایت ادیسون در ژانویه ۱۹۳۱ برای ثبت آخرین اختراعش با عنوان «نگهدارنده اشیاء در زمان آبکاری الکتریکی»، در اداره ثبت اختراعات اقدام کرد، اما پیش از دریافت پاسخ از دنیا رفت. در واقع او آخرین گواهی ثبت اختراعش را در سن هشتاد سالگی دریافت کرد.
علت مرگ ادیسون
ادیسون در ۸۴ سالگی و در سال ۱۹۳۱ درگذشت. او دو سال قبل از مرگ به دیابت مبتلا شد و علت مرگ ادیسون هم عوارض ناشی از دیابت عنوان شده است. او پیش از مرگ 4 روز در کما بود و در 18 اکتبر در منزل شخصیش در گلنمونت ایالت نیوجرسی از دنیا رفت.
آیا ادیسون مخترع لامپ و برق بود؟
در بیوگرافی ادیسون، مخترع برق بودن او و اختراع لامپ بیشترین جذابیت را دارد. ولی ببینیم که آیا واقعاً لامپ و برق را اختراع کرده است؟
اولین لامپ توسط هاینریش گوبل مخترع آلمانی، در سال ۱۸۵۴ میلادی اختراع شده بود که البته گوبل نتوانسته بود آن را ثبت کند. پس از آن ادیسون در سال 1878 یک نمونه چراغ ساخته شده توسط یک آمریکایی را به دست آورد و در سال 1879 سرمایهداران را برای نمایش آن به منلو پارک دعوت کرد. بنابراین یکی از نکات مورد توجه در زندگینامه ادیسون این است که نمیتوان او را مخترع لامپ به حساب آورد. ولی در نهایت ادیسون در سال ۱۸۸۰ یک طرح متفاوت از تولید لامپ حبابی ارائه کرد.
همچنین اختراع برق با تلاشهای توماس ادیسون و نیکولا تسلا عملی و اجرایی شد. ادیسون سیستم توزیع برق مستقیم DC را توسعه و اجرایی کرد. تا اینکه در سال 1882 ساختمان کارخانه مرکزی تولید برق ساخته شد و برق ۱۱۰ ولت توسط ادیسون در اختیار ۵۹ مشتری شهر منهتن نیویورک قرار گرفت.
افتخارات توماس ادیسون
ادیسون در 40 سالگی یعنی سال 1887 موفق به دریافت مدال ماتئوچی (Matteucci) شد. دو سال بعد مدال جان اسکات (John Scott) و مدال ادوارد لانگسترث (Edward Longstreth Medal) به او اهدا شد و یک سال بعد هم به عضویت انجمن سلطنتی علوم سوئد درآمد.
از دیگر افتخارات ادیسون دریافت مدال آمریکایی فریتز جان (Fritz John) در سن 61 سالگی و در سال ۱۹۰۸ بود. همچنین مدال اختصاصی فرانکلین از طرف موسسه فرانکلین در سال ۱۹۱۵ به او اهدا شد. در سال ۱۹۲۰ هم نشان خدمات برجسته نیروی دریایی آمریکا به ادیسون اهدا شد.
عملکرد و شخصیت ادیسون؛ ادیسون و تسلا
زندگینامه توماس ادیسون نشان میدهد که او در بیشتر اختراعاتش از ایدههای همکاران و نتایج کار گروهی کارکنانش در لابراتوار کمک گرفته است. به عنوان مثال دستیار او لویس لاتیمر (Lewis Latimer) در موفقیت طرح لامپ نقش مهمی داشت. حتی نیکولا تسلا هم مدتی برای ادیسون کار میکرد که البته بعدها به اختلاف نظر و جدایی انجامید.
موضوع اختلاف نظر این دو دانشمند از آنجا شروع شد که ادیسون تسلا را به تحقیق بر روی سیستمهای جریان مستقیم گمارده بود. مدتی بعد تصمیم گرفت این همکاری را به دلیل عملی نکردن تعهدات مالی تسلا قطع کند. ولی پس از مدتی بعد تسلا جریان برق متناوب را کشف کرد که این دو اختراع یعنی سیستم برق مستقیم و متناوب در برابر هم قرار گرفتند. علاوه بر این تسلا سیستم فازبندی شده را بر پایه مدل جریان متناوب در کارخانه توزیع برق اجرا کرد و مشخص شد که از سیستم ادیسون کارآمدتر است.
پس از آن ادیسون سعی کرد تا از پتانسیل شهرت شرکتش یعنی جنرال الکتریک برای تبلیغات منفی علیه جریان برق متناوب استفاده کند. اما اثبات کارآمدی این سیستم و محبوبیتی که کسب کرده بود، موجب شد ادیسون جایگاه خود را در صنعت الکتریسیته از دست بدهد.
علاوه بر مشکل با تسلا، نکات منفی دیگری هم در زندگی نامه ادیسون آمده است. به عنوان مثال او به دنبال استخدام نوابغ و استفاده از ایدههای آنها برای رسیدن به اهداف خود بوده است. او حتی اعضای گروه را در ارائهی موفقیتها و نمایش اختراعات در نظر نمیگرفت. درست است که اگر مدیریت، تلاش، تجهیزات و فضایی که ادیسون فراهم کرده بود، وجود نداشت، ممکن بود این همه اختراع و موفقیت به دست نیاید، ولی به عنوان مثال افرادی مانند لویس لاتمیر آنطور که شایسته بود شناخته نشدند. به طور کلی او شخصیتی خودخواه داشت و حتی گفته میشود تعدادی از اختراعاتی که به نامش ثبت شده، حاصل کار کارمندانش بوده است.
البته نمیتوان از تاثیر پشتکار بالای ادیسون در موفقیتش غافل شد. او هیچگاه به عنوان یک مخترع نابغه شناخته نشد، بلکه همواره به عنوان فردی مورد توجه بود که موفقیتش را به دلیل تلاش خستگیناپذیر به دست آورد. خود او معتقد بود که یک درصد از نوآوری حاصل الهام روح است و نود و نه درصد آن از پشتکار و کسب میشود. به علاوه او از نظر فکری فردی پیشرو بود. حتی پس از اختراع برق هم راضی نشده بود و به دنبال استفاده از انرژیهای نوین و سوختهای غیرفسیلی کاملتری بود. در مورد شخصیت او هم گفته میشود به دلیل ناشنوایی انزوا را ترجیح میداده است. قابلیت مدیریتی خاصی نداشته ولی اطرافیانش از او به عنوان یک شخصیت کاریزماتیک یاد میکنند.
ازدواج توماس ادیسون
از نکات مورد توجه در زندگینامه ادیسون مانند هر فرد مشهور دیگری، ازدواج و زندگی شخصی است. ادیسون در 24 سالگی در سال 1871 با مری استیلول 16 ساله ازدواج کرد. پدر مری کارمند یکی از فروشگاههای ادیسون بود. نکته جالب در مورد تلاش و پشتکار ادیسون این است که حتی پس از پایان مراسم ازدواجش برای کار بر روی اختراعاتش به آزمایشگاه رفت.
توماس و ماری سه فرزند داشتند که ماری در 29 سالگی بر اثر بیماری که در گواهی فوتش التهاب مغز ذکر شده بود، از دنیا رفت. یک سال بعد و در سال 1885 ادیسون با مینا میلر آشنا شد که این آشنایی به عشق و ازدواج انجامید. ادیسون برای خاستگاری از مینا از کد مورس تلگراف استفاده کرد. مینا هم چون چگونگی کار با کد مورس را از ادیسون یاد گرفته بود تا بتوانند با هم ارتباط برقرار کنند، با رمز به او پاسخ بله داد. آنها در سال 1886 ازدواج کردند که در آن زمان ادیسون 39 سال داشت و مینا 21 ساله بود.
جمعبندی
در این مطلب در مورد زندگی نامه ادیسون صحبت کردیم. البته میتوان گفت خلاصه زندگی نامه ادیسون که بسیار پربار بود را با هم مرور کردیم. اگر به دنبال اطلاعات بیشتری از زندگی این دانشمند و مخترع بزرگ هستید، با مطالعه انواع کتاب علمی آموزشی یا زندگی بزرگان میتوانید اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب کنید. او در تمام عمرش برای تحقیق و اختراع تلاش کرد. دستاورها و اختراعاتش به میزانی ارزشمند بودهاند که امروزه و حتی پس از گذشت نزدیک به یک قرن از مرگش، هنوز ما در زندگی روزمره خود از نتایج تلاش و اختراعات ادیسون استفاده میکنیم.