جایزه نوبل ادبیات ۲۰۲۴ به هان کانگ (Han Kang) برای «نثر به شدت شاعرانه‌ای که با آسیب‌های تاریخی می‌پردازد و شکنندگی زندگی بشری را آشکار می‌کند» اهدا شد.
طبق اعلام آکادمی نوبل سوئد، جایزه نوبل ادبیات ۲۰۲۴ به هان کانگ (Han Kang)، نویسنده اهل کره جنوبی برای «نثر به شدت شاعرانه‌ای که با آسیب‌های تاریخی می‌پردازد و شکنندگی زندگی بشری را آشکار می‌کند» تعلق گرفت.
از سال ۱۹۰۱ تا ۲۰۲۳، مجموعاً 116 جایزه نوبل ادبیات به 120 نویسنده مختلف اهدا شده است. مسن‌ترین برنده نوبل ادبیات دوریس لسینگ، در سن 87 سالگی در سال ۲۰۰۷ و جوان‌ترین برنده رودیارد کیپلینگ در سن ۴۱ سالگی در سال ۱۹۰۷ بودند. همچنین تاکنون تنها یک نویسنده، وینستون چرچیل، توانسته علاوه بر فعالیت‌های سیاسی خود، این جایزه ادبی را نیز به دست آورد.
زنی ازکره جنوبی برنده نوبل ادبیات 2024 شد!
آکادمی سوئد در تاریخ ۱۰ اکتبر(19 مهر1403) جایزه نوبل ادبیات ۲۰۲۴ را به «هان کانگ» از کره جنوبی اهدا کرد. تا کنون 120 نفر موفق به دریافت جایزه نوبل ادبیات شده‌اند، البته لازم به ذکر است که در برخی سال‌ها این جایزه به صورت مشترک به دو یا چند نفر اهدا شده است! جایزه نوبل ادبیات یکی از معتبرترین جوایز دنیاست که هر ساله به نویسنده‌ای داده می‌شود که به گفته آلفرد نوبل Alfred Bernhard Nobel، برجسته‌ترین اثر با گرایش آرمان‌خواهانه را نوشته باشد. این جایزه به نوعی پاداش و تقدیر از نویسندگانی است که با کلمات خود، دنیای ما را زیباتر، عمیق‌تر و پرمعنا‌تر می‌کنند. وقتی از «آثار با گرایش آرمان‌خواهانه» صحبت می‌کنیم، منظورمان آثاری است که به موضوعات مهمی مثل عدالت، انسانیت، عشق، آزادی و… می‌پردازند و به نوعی به بهبود وضعیت جهان کمک می‌کنند. این آثار می‌توانند رمان، داستان کوتاه، نمایشنامه یا هر نوع دیگری از نوشته‌های ادبی باشند. نوبل ادبیات به نویسندگانی تعلق می‌گیرد که با آثارشان، به ما کمک می‌کنند تا دنیا را بهتر بشناسیم و انسانیت را بهتر درک کنیم.
چرا نوبل ادبیات؟
آلفرد نوبل، با اهدای بخشی از ثروتش، جایزه‌ای را بنیان گذاشت تا به پیشرفت‌های علمی، ادبی و صلح‌آمیز در سطح جهان کمک کند. او معتقد بود که ادبیات می‌تواند نقش مهمی در شکل‌دهی افکار و احساسات انسان‌ها داشته باشد و به همین دلیل، جایزه‌ای را به این حوزه اختصاص داد تا این موضوع را به دغدغه‌ای همگانی و جهان شمول تبدیل کند. جایزه نوبل ادبیات، نه تنها به نویسنده، بلکه به زبان و ادبیات آن کشور نیز اعتبار می‌بخشد و باعث جذب وکنجکاوی جمعیتی در دنیا به سمت تاریخچه ادبیات آن سرزمین می‌شود. این جایزه باعث می‌شود تا آثار نویسنده برنده در سطح جهانی شناخته و به زبان‌های مختلف ترجمه شود؛ همچنین، جایزه نوبل به عنوان یک الگو برای نویسندگان جوان عمل کرده و آن‌ها را به خلق آثار ارزشمند ترغیب می‌کند.
هان کانگ کیست؟
برنده نوبل ادبیات ۲۰۲۴هان 53 ساله، اولین نویسنده کره جنوبی و هجدهمین زن برنده جایزه نوبل ادبیات است. هان کانگ دومین کره‌ای است که برنده جایزه نوبل شده است. کیم دائه جونگ، رئیس‌جمهور فقید سابق کره جنوبی، در سال 2000 به دلیل تلاش‌هایش برای بازگرداندن دموکراسی در این کشور در دوران حکومت نظامی قبلی این کشور و بهبود روابط با کره شمالی، رقیب جنگ‌افکن، برنده جایزه صلح شد.
هان کانگ، نویسنده‌ی صاحب‌نام اهل کره‌ی جنوبی، در سال ۱۹۷۰ در گوانگجو به دنیا آمد. پدرش، هان سئونگ وون، خود یک نویسنده بود که تأثیر زیادی بر مسیر ادبی هان گذاشت. هان کانگ در ۱۰ سالگی، همراه خانواده به سئول نقل مکان کرد و در آن‌جا تحصیلات خود را در رشته ادبیات کره‌ای ادامه داد. برنده نوبل ادبیات ۲۰۲۴ خانم هان کانگ، در دانشگاه به ادبیات و نوشتن علاقه‌ی پررنگی نشان داد و پس از فارغ‌التحصیلی در این رشته ، به طور جدی به نویسندگی روی آورد و شروع به انتشار آثار خود کرد.
آثار برنده نوبل ادبیات 2024
هان در سال 1993 اولین حضور ادبی خود را با مجموعه ای متشکل از پنج شعر منتشر کرد که در مجله کره ای Literature and Society منتشر شد. سال بعد او با داستانی به نام لنگر قرمز برنده مسابقه ادبی بهار شینمون سئول شد. اولین مجموعه داستان کوتاه او، عشق یئوسو، در سال 1995 منتشر شد. در سال 1998 نیز او به مدت سه ماه در برنامه نویسندگی بین المللی دانشگاه آیووا با حمایت شورای هنر کره شرکت کرد.
گیاهخوار اولین رمان هان کانگ بود که به انگلیسی ترجمه شد. اگرچه این ترجمه مورد انتقاد قرار گرفت، اما برنده جایزه بین المللی شد و به جذب خوانندگان هان در سراسر جهان کمک کرد، بزرگترین موفقیت هان کانگ قبل کسب جایزه نوبل ادبیات 2024 با انتشار این رمان به دست آمد که باعث کسب جایزه ادبی بوکر بین المللی در سال ۲۰۱۶ شد.
جایزه ادبی بوکر یکی از معتبرترین و شناخته‌شده‌ترین جوایز ادبی در جهان است که هر ساله به بهترین رمان جدید انگلیسی‌زبان اعطا می‌شود. رمان‌های برنده این جایزه معمولاً در سبک و محتوا نوآورانه هستند و مرزهای ادبیات داستانی را به شکلی خلاقانه گسترش می‌دهند.
این رمان که روایتی تکان‌دهنده از یک زن گیاهخوار است به زبان‌های مختلف ترجمه شد و مورد توجه منتقدان و خوانندگان قرار گرفت. هان کانگ از سال ۲۰۱۳، در موسسه هنر سئول به تدریس ادبیات خلاق مشغول است و تجربیات خود را به عنوان نویسنده‌ای صاحب نام و برجسته با نسل جوان نویسندگان به اشتراک می‌گذارد و به آن‌ها می‌آموزد.
آخرین رمان هان، با نام «ما جدا نمی‌شویم» با ترجمه ای یاوون و پیج آنیا موریس به زبان انگلیسی در سال 2025 منتشر خواهد شد. داستان درباره نویسنده‌ای است که متوجه تأثیر شورش ججو در سال‌های 1948-1949 بر خانواده دوستش می‌شود. ترجمه فرانسوی این رمان برنده جایزه Médicis Étranger در سال 2023 شد.
ویژگی‌های ادبی آثار هان کانگ برنده جایزه نوبل ادبیات ۲۰۲۴
خانم هان کانگ با استفاده از زبانی شاعرانه و توصیفات دقیق، دنیای پیچیده و درونی شخصیت‌های داستان‌هایش را به تصویر می‌کشد. آثار برنده جایزه نوبل ادبیات 2024 اغلب به روان‌زخم‌های تاریخی، شکنندگی زندگی انسان و پیوند پیچیده‌ی بدن و روح می‌پردازد. هان کانگ با نگاهی عمیق به درون انسان، توانسته است رنج‌ها و امیدهای مشترک بشریت را در آثار خود به تصویر بکشد و مخاطبان زیادی را به نوشته‌های خود جذب کند. این برنده زن نوبل ادبیات با نثری گیرا و روایت‌های تاثیرگذار، به یکی از مهم‌ترین نویسندگان معاصر کره جنوبی و جهان تبدیل شده است. آثار او با پرداختن به موضوعات پیچیده و انسانی، به خوانندگان کمک می‌کند تا به درک عمیق‌تری از خود و جهان اطرافشان دست یابند.
کمیه داوران آکامی نوبل، جایزه نوبل ادبیات 2024 را به دلیل «نثر شاعرانه‌ای که با آسیب‌های تاریخی مقابله می‌کند و شکنندگی زندگی انسان‌ها را آشکار می‌کند» به هان کانگ اهدا کردند. رئیس کمیته در توصیف اثر برنده نوبل ادبیات 2024، گفت: «همدلی او برای زندگی‌های آسیب‌پذیر و اغلب زنانه، محسوس است و با نثر استعاری او تقویت می‌شود». او آگاهی منحصر به فردی از پیوندهای جسم و روح، زنده و مرده دارد و در سبکی شاعرانه و تجربی به مبتکری در نثر معاصر تبدیل شده است.
نظرات نویسندگان درباره هان کانگ
دبورا لوی، رمان‌نویس می‌گوید: «من مدت‌هاست که می‌دانم هان کانگ یکی از عمیق‌ترین و ماهرترین نویسندگانی است که در صحنه جهان معاصر کار می‌کند. «به تو تبریک می‌گویم، من خیلی خوشحالم که تو برنده نوبل ادبیات 2024 ما هستی.»
مکس پورتر، رمان‌نویس، که ترجمه اسمیت از گیاهخوار را ویرایش کرده است، می‌گوید هان «یک صدای حیاتی و ادبی با انسانیت خارق‌العاده است. کار او هدیه‌ای برای همه ماست. من بسیار خوشحال هستم که او توسط کمیته نوبل به رسمیت شناخته شده است. خوانندگان و طرفداران جدید، معجزه او را کشف خواهند کرد و نگاه و تفکرشان تغییر خواهند کرد.».
به گفته ایمار مک براید، رمان‌نویس، هان کانگ «یکی از بزرگترین نویسندگان زنده» است. او صدایی است برای زنان، برای حقیقت و بالاتر از همه، برای قدرت آنچه ادبیات می‌تواند باشد و این یک برد بسیاربزرگ شایسته در صحنه ادبی است.
Simon Prosser، مدیر انتشارات Hamish Hamilton، ناشر Han’s UK، گفت: «این چه لحظه شگفت انگیزی است برای هان کانگ و برای همه کسانی که کار او را دوست دارند.» او در نوشته‌ای با زیبایی و وضوح استثنایی با این پرسش دردناک مواجه می‌شود که معنی انسان بودن چیست، از گونه‌ای بودن که همزمان قادر به اعمال ظالمانه و اعمال عشق است. او مانند هیچ نویسنده دیگری نمی بیند و فکر می کند و احساس می‌کند!
سخن آخر
چندین نویسنده و شاعر ایرانی در طول سال‌ها نیز به‌عنوان نامزدهای احتمالی جایزه نوبل ادبیات مطرح شده‌اند، گرچه آکادمی نوبل فهرست نامزدها را تا ۵۰ سال بعد منتشر نمی‌کند. از جمله این چهره‌ها می‌توان به صادق هدایت، نویسنده بوف کور، محمود دولت‌آبادی، نویسنده کلیدر، و احمد شاملو، شاعر برجسته شعر نو، اشاره کرد. همچنین فروغ فرخزاد با اشعار اجتماعی و فمینیستی و علی‌اکبر دهخدا به‌خاطر تألیف لغت‌نامه دهخدا نیز از دیگر چهره‌های مطرح ایرانی هستند که نامشان در میان نامزدهای احتمالی نوبل ادبیات ذکر شده است.
