در دنیای پرفرازونشیب امروز و بسیاری محدودیت‌ها که از گذشته تا به امروز برای بانوان وجود دارد، هستند بانوانی که از دل این خاکستر مانند ققنوس سر برآورده و موفق و پر افتخار عمل کرده‌اند. سیمین دانشور یکی از بانوان نمونه کشور به عنوان نویسنده و مترجم بود که به عنوان اولین زن داستان‌نویس، موفق به انتشار داستان‌های متعدد ادبی شد. شاید بسیاری افراد ندانند که سیمین دانشور کیست و خالق چه تحولاتی در کشور بوده.
این بانوی نمونه ایرانی خالق آثار داستانی بسیاری در حوزه ادبیات داستان ایران است. سیمین در طول عمر هنری خود در اغلب آثارش به هویت و موقعیت زنان ایرانی در جریان تغییر و تحولات اجتماعی پرداخت. این بانوی نمونه ایرانی که با جلال آل‌احمد ازدواج کرد، در طی عمر خود آثار بی‌شماری را برای مخاطبان به جا گذاشت.
بیوگرافی سیمین دانشور
در دنیای ادبیات معاصر، سیمین دانشور یکی از شناخته‌شده‌ترین و تاثیرگذارترین چهره‌هاست که نامش در کنار بهترین نویسندگان زن جهان قرار دارد. این نویسنده و مترجم به نام ایرانی در ۸ اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۰۰ در شیراز دیده به جهان گشود. پدر این نویسنده مشهور محمدعلی دانشور ملقب به احیا السلطنه بود که سیمین در یکی از آثار هنری خود یعنی سووشون از او به نام دکتر عبدالله خان یاد کرده است. دکتر دانشور، عضو گروه حافظیون بود که شب‌های جمعه بر سر مزار حافظ جمع می‌شدند و یاد حافظ را زنده می‌داشتند.
قمرالسلطنه حکمت مادر این نویسنده برتر کشور، بانوی هنرمند و شاعر بود که مدتی نیز مدیریت یک هنرستان دخترانه در شیراز را بر عهده داشت. مادر سیمین که زنی خوش‌ذوق و سلیقه بود، هنر نقاشی را خود به فرزندانش آموخت. در ادامه شرح بیوگرافی سیمین دانشور باید بگوییم، او دارای سه برادر و دو خواهر بود که در خانواده خوش‌ذوق و هنرمند پرورش پیدا کردند.
سیمین از همان کودکی در دامان مادر و پدری هنرمند به فراگیری ادبیات و هنر پرداخت. سیمین که از هوش سرشاری برخوردار بود، دوران ابتدایی و راهنمایی خود را در مدرسه انگلیسی مهرآیین به عنوان شاگرد نمونه سپری کرد. سپس به تهران آمد و با اقامت در یکی از مدارس آمریکایی، مشغول به ادامه تحصیل در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران شد.
متاسفانه دریافت مدرک لیسانس سیمین دانشور در سال ۱۳۲۰، هم‌زمان با ازدست‌دادن پدرش شد. باوجود تمکن مالی مناسب خانواده و ثروت مادر، سیمین مجبور به انجام کار در مدت زمانی کوتاه شد. در صفحات زندگینامه سیمین دانشور اشتغال در معاونت اداره تبلیغات خارجی و همچنین نوشتن مقاله برای روزنامه ایران با نام مستعار شیرازی بی‌نام درج شده است. علاوه بر این سیمین مدت‌زمان کوتاهی نیز در رادیوتهران مشغول به فعالیت بود.
انتشار اولین اثر کوتاه نویسنده زن ایرانی
سیمین دانشور توانست در سال ۱۳۲۷ اولین اثر هنری خود را که شامل مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاهش بود را منتشر نماید؛ البته برخی از داستان‌های این مجموعه قبلاً در روزنامه کیهان، مجله بانو و امید با عنوان داستان‌های ۱۶ قسمتی چاپ شده بود. بانوان بسیاری در زمینه ادبیات و فرهنگ و هنر فعالیت کردند که می‌توان به امینه پاکروان اشاره کرد، اما نام سیمین دانشور به عنوان اولین زن داستان‌نویس حرفه‌ای در تاریخ هنری کشور به ثبت رسیده است. آغاز فعالیت هنری او در عرصه داستان‌سرایی در زمانی اتفاق افتاد که نقش بانوان در این زمینه بسیار کمرنگ بود. اگر نگاهی به زندگینامه پروین اعتصامی، سیمین دانشور، فروغ فرخزاد یا دیگر بانوان پیشگام در عرصه ادبیات بیندازید، خواهید دید که هرکدام از این زنان در زمینه‌های مختلف ادبیات نقش‌هایی بنیادین ایفا کرده‌اند و با تلاش‌هایشان تغییرات چشمگیری در فرهنگ و هنر ایران ایجاد نموده‌اند.
ثبت موفقیتی دیگر در زندگی سیمین دانشور
اگر به بیوگرافی سیمین دانشور نگاهی بیندازید، شاهد ثبت اولین موفقیت او با چاپ کتاب آتش خاموش خواهید بود. این اثر هنری که در سن ۲۲ سالگی سیمین نگارش شده بود، در سن ۲۷ سالگی او به چاپ رسید. بعد از نگارش این کتاب این بانوی نویسنده اثر خود را به صادق هدایت سپرد تا با مطالعه آن اثر او را مورد نقد و بررسی قرار دهد؛ اما ایشان از این عمل سر باز زدند.
صادق هدایت بر این باور بود که اگر با این ارزیابی خط فکری سیمین تغییر کند، دیگر خودش نیست. جالب است بدانید که خود سیمین بر این باور بود که این اثر چندان دلچسب و رضایت‌بخش نیست و همین امر باعث شد که اجازه چاپ مجدد این اثر را ندهد.
آشنایی با جلال آل‌احمد، ازدواج و ادامه تحصیل
سیمین دانشور که بعد از نشر اولین کتاب خود در حال برگشت به شیراز بود، در اتوبوس با جلال آل احمد آشنا شد که این آشنایی باعث دلبستگی این دو هنرمند برجسته کشور شد. همین آشنایی منجر شد که دو سال بعد این دو نویسنده مطرح کشور علی‌رغم مخالفت‌های خانواده جلال آل‌احمد که خانواده مذهبی بودند، به عقد هم در آیند. زندگی عاشقانه‌ای که ۲۰ سال طول کشید و با مرگ جلال آل‌احمد در سال ۱۳۴۸ به جدایی ابدی آنها ختم شد.
علاقه وافر این زوج به‌گونه‌ای بود که حتی در طی دوران تحصیل سیمین و جدایی کوتاه آنها، با نامه‌نگاری‌های عاشقانه همراه بود. این بانوی نویسنده ایرانی در سال ۱۳۳۱ موفق به دریافت بورسیه تحصیلی معتبر برای ادامه تحصیل در رشته زیباشناسی از دانشگاه استنفورد آمریکا شد. همین امر باعث این جدایی کوتاه این زوج هنری در عین عشق و علاقه بسیار به هم شد.
برای شناخت بهتر از اینکه سیمین دانشور کیست و چگونه توانست چندین سال همسر خود را برای صرف علم تنها بگذارد، توصیه می‌کنیم حتماً کتاب نامه‌های سیمین دانشور و جلال آل‌احمد که بعدها جمع‌آوری و به انتشار رسید را مطالعه کنید تا میزان عشق و علاقه این دو هنرمند به یکدیگر و عدم ممانعت از پیشرفت این بانو را شاهد باشید.
بازگشت به کشور
سیمین دانشور بعد از اتمام تحصیل خود از آمریکا به ایران بازگشت. او سمت دانشیاری به مدت ۲۰ سال را در دانشگاه تهران در کارنامه کاری خود ثبت نمود. علی‌رغم استعداد و توانایی بالای تدریس ادبیات توسط این نویسنده مطرح کشور در دانشگاه تهران، متاسفانه به دلیل مسائل سیاسی در طی سال‌های خدمت به سمت استادی ارتقا پیدا نکرد. سیمین دانشور بعد از ۲۰ سال تدریس به عنوان دانشیار، سرانجام در سال ۱۳۵۸ بازنشسته شد.
سرانجام زندگی سیمین دانشور
در تقدیر و سرنوشت این زوج هنری، هرگز تولد فرزندی رقم نخورد و آنها دختری را به فرزندخواندگی قبول کردند. در حال حاضر لیلی حاتمی فرزندخوانده این دو هنرمند به عنوان وارث، حق نشر آثار این دو نویسنده فقید را برعهده دارد.
سیمین دانشور در سال ۱۳۸۶ و به دلیل مشکل حاد مجبور به بستری‌شدن در بیمارستان شد. به‌طوری که بسیاری خبر مرگ این هنرمند را نشر دادند که بلافاصله تکذیب شد. سرانجام این نویسنده موفق کشور در ۱۸ اسفندماه ۱۳۹۰ به دلیل کهولت سن و ابتلا به بیماری آنفولانزا، در سن ۹۰ سالگی بدرود حیات گفت و پیکرش در خانه ابدی او در قطعه هنرمندان بهشت‌زهرا به خاک سپرده شد.
آثار ناب و ارزشمند سیمین دانشور
بعد از چاپ کتاب اول او به نام آتش خاموش در سال ۱۳۲۷ و بعد از وقفه چند ساله به علت تحصیل، سیمین اقدام به چاپ اثر دوم خود به نام شهری چون بهشت در سال ۱۳۴۰ نمود. در ادامه فعالیت‌هایش در سال ۱۳۴۸، مشهورترین رمان خود با نام سووشون را منتشر کرد که جزو پرفروش‌ترین رمان‌های معاصر به شمار می‌رود و به ۱۷ زبان دنیا ترجمه شده است.
از دیگر آثار ثبت شده این هنرمند برجسته که به عنوان اولین و آخرین همکاری سیمین و جلال شناخته می‌شود، کتاب چهل‌طوطی است. این اثر در واقع ترجمه حکایت‌های هندی است که بعد از مرگ جلال آل‌احمد در سال ۱۳۵۱ منتشر شد. در سال ۱۳۶۱ سیمین دانشور موفق به انتشار کتاب بعدی خود با نام غروب جلال شد. این کتاب شامل دو بخش است که بخش اول آن با نام شوهرم جلال به توصیف ویژگی‌های فردی، اجتماعی و حرفه‌ای جلال آل‌احمد پرداخته شد بود. بخش دوم کتاب که ۲۱ سال بعد کار نگارش آن به اتمام رسید، به بازگویی خاطرات روز درگذشت جلال توسط سیمین دانشور پرداخته.
اولین کتاب سه‌گانه این بانوی نویسنده با نام جزیره سرگردانی در سال ۱۳۸۲ به چاپ رسید. ساربان سرگردان نام قسمت دوم کتاب سیمین است که در سال ۱۳۸۰ منتشر شد. بخش پایانی این کتاب سه‌گانه با نام کوه سرگردان که برای چاپ به انتشارات خوارزمی سپرده شد، متاسفانه مفقود شد و هیچ‌وقت به چاپ نرسید. از دیگر مواردی که می‌توان در مطلب سیمین دانشور کیست در شرح آثار او به آن پرداخت، شامل گزینه های زیر است:
- مجموعه داستان به کی سلام کنم سال انتشار ۱۳۵۹
- مجموعه داستانی از پرنده مهاجر بپرس سال انتشار ۱۳۷۶
- مجموعه انتخاب سال انتشار ۱۳۸۲
جمع‌بندی
در تاریخ هنر و ادبیات کشور افراد بسیاری زیستند که شاهد آثار برجسته آنها هستیم. چه بسیار زنان و مردانی که در راه ترویج ادبیات غنی ایرانی سال‌های عمر خود را صرف نمودند. در این میان ما در طی این مقاله از انتشارات هفتونیم به بیوگرافی و شرح اینکه سیمین دانشور کیست پرداختیم. زندگی که از همان ابتدای کودکی با پرورش درست و هنرمندانه، منجر به خلق هنرمندی مطرح و برجسته به عنوان نویسنده و مترجم شد.
فردی که در طی دوران زندگی خود توانست آثار ادبی بسیاری را از خود به‌جای گذاشته و به عنوان یکی از بهترین نویسندگان زن دنیا شناخته شود. از جمله آثار برجسته این بانوی نویسنده ایرانی در سطح بین‌الملل، می‌توان به رمان پرطرفدار و پرفروش معاصر با نام سووشون اشاره کرد که به ۱۷ زبان دنیا ترجمه شد. انتشارات هفت و نیم یکی از پیشگامان در عرصه چاپ کتاب تاریخ و زندگینامه است. برای کسب اطلاع بیشتر از برنامه‌های این مجموعه می‌توانید به بخش مجله هفتونیم مراجعه نمایید.
