از هزاران سال پیش یکی از ناشناخته‌ترین قسمت‌های زمین اقیانوس‌ها بوده‌اند که تا به امروز اسرار مختلفی را در دل خود جای داده‌اند. درواقع بخش عمده‌‌ای (بیش از 80 درصد) از اقیانوس‌های فعلی کره زمین کشف نشده مانده‌اند؛ اما همان بخش اندکی که تاکنون کاوش شده است عجایب گوناگونی را برای بشر نمایان کرده که ساعت‌ها می‌توانند انسان را به فکر فرو ببرند.
در سال‌های اخیر بسیاری از محققین کنجکاو و جستجوگر به کاوش عمیق‌ترین و تاریک‌ترین نقاط اقیانوس‌ها پرداختهاند که دستاوردی جز شگفتی و زیبایی نداشته است؛ به منظور درک بهتر این موضوع و آشنایی با حیات درون دریا، در این مقاله سعی داریم به معرفی برخی از عجیب‌ترین موجودات زیر دریا بپردازیم.
در اعماق اقیانوس‌ها چه می‌گذرد؟
همواره یکی از وسوسه‌انگیزترین موضوعات ناشناخته برای دانشمندان و محققین، دریا و هر آن چیزی است که درون خود جای داده است. آیا تا به حال به این فکر کردهاید که در عمیق‌ترین بخش اقیانوس‌ها چه موجوداتی زندگی می‌کنند؟ برای پاسخ به این سؤال مدارک زیادی وجود ندارد؛ چرا که تاکنون کمتر از 300 هزار گونه دریایی کشف شده؛ درحالی‌که میلیون‌ها هزار، گونه دیگر همچنان ناشناخته باقی مانده است.
ماهی نیش دندان
یکی از ترسناک‌ترین موجودات زیر دریا، ماهی نیش دندان است که در عمیق‌ترین و تاریک‌ترین قسمت‌های اقیانوس کشف شده است. همانطور که از نام این موجود دریایی هم پیدا است، این ماهی ظاهر فوق‌العاده عجیب و دندان‌های بیش از حد بزرگی دارد که به نسبت جثه‌اش، بسیار بزرگترند؛ به‌گونه‌ای که بزرگ‌ترین دندان آن حدود 15 سانتی‌متر طول دارد که می‌تواند شکار طعمه‌ها را آسان‌تر کند.
مار ماهی گولپر
یکی دیگر از عجیب‌ترین موجودات اعماق اقیانوس ها، مار ماهی گولپر است که دهان بزرگش سبب تبدیل شدن آن به یک ماهی خطرناک و شکارچی برای دیگر موجودات زیر دریا شده؛ به‌گونه‌ای که این نوع مارماهی قادر به بلعیدن طعمه‌ای بزرگتر از خودش است. تحقیقات نشان میدهند این مار ماهی خطرناک علاقه زیادی به زیستن در اقیانوس‌های گرم و معتدل جهان دارد. از طرفی دیگر این گونه جانور آبزی را تنها می‌توان در عمیق‌ترین بخش‌های دریا پیدا کرد؛ به همین دلیل همچنان ابهامات زیادی درباره او وجود دارد که نیاز به کاوش بیشتری دارد.
عظیم‌ترین اختاپوس جهان
بزرگ‌ترین گونه اختاپوس جهان در اقیانوس آرام شمالی کشف شده که از حاشیه ساحل امریکا گرفته تا سواحل آلاسکا می‌توان این اختاپوس عظیم‌الجثه را پیدا کرد. این اختاپوس حدود 272 کیلوگرم وزن و طولی نزدیک به 9 متر دارد.
نکته جالب دیگری که درباره این موجودات عجیب دریایی وجود دارد، طول عمر طولانی‌تر آن نسبت به دیگر گونه‌های اختاپوس است؛ بهطوریکه می‌تواند تا حدود 4 سال در اقیانوس زندگی کند؛ اما پس از تولیدمثل شرایط زیست آن به‌نحوی تغییر می‌کند که دیگر قادر به زنده‌ماندن نخواهد بود؛ به‌گونه‌ای که نرها بلافاصله پس از تولی دمثل از بین میروند و مادهها پس از رسیدگی کامل به تخمها و به‌دلیل عدم تغذیه کافی، در همان چندماه اول پس از زایمان میمیرند.
ماهی مرکب خون‌آشام
این موجود دریایی علیرغم نامی که برای آن انتخاب شده، در دسته ماهیهای مرکب قرار ندارد؛ اما شکل ظاهری آن بسیار شبیه به ترکیبی از دو گونه ماهی مرکب و اختاپوس است؛ به همین دلیل یک دسته مجزا برای این موجود در نظر گرفته‌اند که سبب تمایز آن با دیگر موجودات زیر دریا نیز شده است.
ماهی مرکب خون‌آشام در تاریک‌ترین نقاط اقیانوس‌ها زندگی می‌کند و رنگی بسیار تیره دارد. از سویی دیگر پوست این ماهی تمامی بازوهایش را به یکدیگر متصل کرده است که فرم آن، بسیار شبیه به شنل یک دراکولای خون‌آشام شده؛ به همین سبب پس از کشف این ماهی در عمیق‌ترین نقاط اقیانوس، نامش را ماهی مرکب خون‌آشام گذاشتند.
کوسه شش آبشش
یکی از عجیب ترین حیوانات جهان، کوسه شش آبششی است که در ژرفای اقیانوس زیست می‌کند و ظاهر متفاوتی نسبت به دیگر گونه‌های کوسه دارد. این کوسه برخلاف تمامی کوسهها که تنها پنج آبشش دارند، از شش آبشش برخوردار است؛ علاوه بر این یک باله در پشت و نزدیکی کمرش دارد؛ درحالی‌که دیگر انواع کوسه یک باله نزدیک به قسمت میانی کمرشان دارند. این نوع کوسهها مانند غالب خیشاوندان خود، موجود خطرناکی برای انسان محسوب نمی‌شوند؛ مگر اینکه توسط حرکات زیاد قواص احساس خطر کنند و اقدام به حمله کنند.
فرشته دریایی
ظاهر این موجود دریایی به‌گونه‌ای است که می‌تواند در ژرفا و تاریکی اقیانوس درخشان جلوه کند؛ به همین سبب به آن فرشته دریایی میگویند. این جانور یکی از موجودات عجیب دریایی است که در دسته حلزونهای دریایی قرار دارد و آنقدر کوچک است که حتی طول آن به 5 سانتی‌متر هم نمیرسد. در اطراف بدن ژله‌ای این جانور آبزی کوچک چندین باله و پا وجود دارد که از آن‌ها برای شناکردن در اعماق اقیانوس استفاده می‌کند.
یکی دیگر از دلایل نامگذاری این جانور آبزی حرکت باله‌های آن است؛ درواقع هنگامی که باله‌های خود را تکان میدهد به نظر میرسد در حال پرواز کردن است. شفافیت بدن فرشته دریایی سبب شده تمامی اندامهای داخلی آن، که شامل غدد نارنجی و صورتی هستند، بهخوبی دیده شوند و بر زیبایی آن بیفزایند.
کوسه گابلین
از مهم‌ترین ویژگی‌های کوسه گابلین می‌توان به کند بودن آن اشاره کرد؛ اما این موجود آبزی می‌تواند با باز کردن فکش تا 8 سانتی‌متر اثر این عیب خود را در شکار کردن بسیار کمرنگ کند. این گونه از کوسهها را معمولا می‌توان در نزدیکی سواحل ژاپن پیدا کرد که به دلیل ظاهر خاصی که دارند به «کوسه اجنه» نیز معروفند.
کوسه گابلین در اعماق اقیانوس‌ها زندگی می‌کند و آنقدر کمیاب است که به باور برخی محققین، فسیل زنده، می‌تواند نام مناسبی برای این موجود دریایی باشد . درواقع این نمونه کوسه تنها بازمانده از خانواده Mitsukurinidae است که حدودا 125 میلیون سال قدمت دارند. شکل ظاهری این کوسه متمایز از دیگر کوسهها است که شامل پوزههای کشیده با آروارههای بیرونزده می‌شود و تمامی دندان‌های برجسته آن برای شکار طعمه‌ها خودنمایی می‌کند.
اژدهای دریایی برگ‌دار
یکی دیگر از عجیب‌ترین موجودات زیر دریا، اژدهای دریایی برگ‌دار است که پیداکردن آن اصلا کار آسانی نیست؛ چرا که این جانور دریایی از توانایی بسیار بالایی جهت استتار کردن میان جلبک‌های دریایی برخوردار است که می‌تواند خود را شبیه به دسته‌های سبزی کند که در اقیانوس در جریانند. این موجودات عجیب اقیانوس طولی حدود 35 سانتی‌متر دارند که باله‌هایی شبیه به برگ روی بدن آن‌ها خودنمایی می‌کند؛ از طرفی دیگر شکل ظاهری آن بسیار شبیه به اژدها است؛ به همین دلیل نام اژدهای دریایی برگ‌دار برای این موجودات زیر دریا مناسبترین انتخاب است.
ماهی بیگانه
در سال‌های اخیر یک موجود عجیب که بسیار شبیه به کیسه پلاستیکی شناور بود در نزدیکی هاوایی مشاهده شد که روده‌های درخشان آن سبب کنجکاوی محققین شد. این موجود زیبا در عمق 2201 متری و در بنای یادبود ملی دریایی،واقع در جنوب شرقی هونولولو، کشف شد. درواقع این موجود عجیب، خیار دریایی است که به‌واسطه زائدهای شبیه به باله می‌تواند مسافت‌های کوتاهی در اعماق اقیانوس را شنا کند.
تا به امروز دلیل رنگارنگی این ماهی مشخص نشده؛ اما تنها می‌توان گفت لوله‌های نارنجی درخشانی که درون بدن این جانور است، روده‌های آن هستند که به سبب شفافیت بدنش کاملا قابل رؤیت هستند.
کوسه چین‌دار
این مدل کوسه نیز ظاهری متفاوت نسبت به سایر کوسه‌های آشنا دارد. کوسه چین‌دار پوزه بسیار بزرگتری نسبت به جثه خود دارد که بر شدت ترسناکی آن افزوده؛ از سویی دیگر بدن آن شبیه به مارماهی است که همین فرم متمایزی که دارد منجر به بالارفتن سرعت آن در حمله و شکار طعمه‌ها شده است. درواقع این کوسه موجودی بسیار درنده است که این قابلیت را دارد طعمه خود را یک‌جا ببلعد.
کاوشگران براساس اطلاعات محدودی که از این کوسه به دست آورده‌اند به این باور رسیده‌اند نحوه زیست این موجود دریایی عجیب، از سال‌ها پیش تغییرات اندکی کرده است؛ به همین دلیل او هم، به فسیل زنده معروف است؛ اما همچنان اطلاعات کشف‌نشده بسیاری درباره این نوع کوسه وجود دارد که نمیتوان قاطع در خصوص ویژگی‌های آن نظر داد.
ماهی شفاف
در کف جزایر آلوتی آلاسکا یک ماهی ژلاتینی و نیمه‌شفاف رؤیت شده که به نام حلزون ماهی لکه‌دار نیز شناخته می‌شود. این موجودات عجیب زیر دریا بدنی شفاف دارند که شامل یک سری نقاط حلقه‌ای می‌شود. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این گونه حلزون ماهی چسبیدن آن به کف دریا است، که به‌واسطه وجود یک مکنده روی شکمش قادر به انجام این کار است.
این حلزون ماهی می‌تواند تا عمق 830 متری آب اقیانوس‌ها زندگی کند؛ زیرا ساختار ژلاتینی آن در برابر فشار اعماق دریا بسیار مقاوم است و از سویی دیگر همین بدن شفاف تأثیر به سزایی در استتار کردن آن در کف دریا دارد؛ به همین دلیل احتمال طعمه قرار گرفتن آن تا حد زیادی کاهش مییابد.
گوسفند برگی
این جاندار آبزی حلزون دریایی است که به دلیل شباهت ظاهری آن با گوسفند، به گوسفند برگی معروف شده است؛ زیرا به حدی در خوردن گیاهان دریایی قدرتمند است که بیشتر وقت خود را صرف تغذیه جلبک‌های دریایی می‌کند؛ اما نمی‌تواند تمامی مادههای گیاه را کاملا هضم کند؛ به‌گونه‌ای که قادر به هضم کلروپلاست گیاه نبوده و آن را درون بافت‌های خود ذخیره می‌کند؛ به همین دلیل به یک نمونه کمیاب از جانداران آبزی فتوسنتزی تبدیل شده است
آروانا
ماهی آروانا یکی از موجودات بومی رودخانه آمازون است که در دسته ماهیان شکارچی قرار دارد؛ اما چیزی که سبب خاص بودن این نوع ماهی شده است، رنگ جذاب و بدن خاردار آن است که می‌تواند بسیار جلب توجه کند. غالب آرواناها طولی حدود یک متر دارند که می‌توانند با شکار در آبهای گرم و معتدل، 10 تا 20 سال عمر کنند.
بیشتر بخوانید: آمازون کجاست؟ از زیست بوم و تاثیر آمازون در اقتصاد تا خطر نابودی آن!
خوک دریایی
یکی از عجیب‌ترین موجودات زیر دریا، خوک دریایی است که به‌واسطه بدن چاق و رنگ خاصی که دارد اینطور نامگذاری شده. تعداد این گونه جانوری بسیار زیاد است؛ اما به دلیل زیستن آن در اعماقی حدود 1200 الی 5000 متری اقیانوس، مشاهده آن امری غیرممکن به نظر میرسد.
یکی از مهم‌ترین عواملی که سبب عجیب و غریب جلوه کردن این گونه دریایی شده، نحوه حرکت کردن آن است. درواقع خوک دریایی با کمک پاهای لولهای خود که از آب پر و خالی میشوند، در کف دریاها می‌خزند؛ به‌گونه‌ای که با این شیوه حرکت و زیستن می‌توانند گل نرم کف دریا را زیر و رو کرده و از گیاهان و جانوران پوسیده زیر خاک تغذیه کنند.
ماهی چسبنده
ماهی چسبنده یا گامی اسکورل یکی از موجودات عجیب دریا است که در اقیانوس آرام کشف شده است. این موجود ژلاتینی یک خیار دریایی است که ظاهری شبیه به یک موز نیمه پوست کنده شده دارد و طولی حدود 60 سانتی‌متر دارد. این ماهی چسبنده یکی از 55 نمونه جمعآوریشدهای است که توسط محققین موزه تاریخ طبیعی لندن در بستر دریای منطقه کلاریون کلیپرتون اقیانوس آرام کشف شد.
کرم درخشان اسپاگتی مانند
این موجود دریایی عجیب و پشمالو نخستین بار توسط محققین مؤسسه تحقیقاتی آکواریوم خلیج مونتری در حین کاوشِ سواحل مکزیک کشف شد. این جانور آبزی عجیب و غریب فاقد هرگونه چشم و آبشش است که تنها از طریق شاخک‌های اسپاگتی شکل و درخشانی که دارد برای تغذیه از مواد آلی استفاده می‌کند.
طبق تحقیقات انجام شده غالب کرم‌های درخشان اسپاگتی درون تونل‌ها یا حفره‌های زیرین کف دریا زیست می‌کنند؛ اما گاهی اوقات برای ادامه زندگی، در سطح اقیانوس‌ها نیز قابل رؤیت میشوند. درواقع این گونه آبزیان با خزیدن در بستر دریا، یا شنا کردن در آب همواره در تلاش‌اند بهترین مکان را برای یافتن منبع غذایی پیدا کنند.
جمع‌بندی
اعماق اقیانوس‌ها یکی از دست نیافتنیترین مناطق کره زمین است که تاکنون اطلاعات بسیار محدودی از این مناطق جهان ثبت شده است که حاصل کاوش تنها 20 درصد اقیانوس‌های این سیاره است. درواقع هر کدام از این دستاوردها خبر از شگفتی‌های خاصی دارد. در کف اقیانوس‌ها حیاتی بی‌نظیر وجود دارد که موجودات عجیب و غریبی را در خود جای داده است که تعداد کثیری از آن‌ها همچنان ناشناخته باقی مانده‌اند؛ به همین جهت در این مقاله سعی کردیم به بررسی برخی از عجیب‌ترین موجودات زیر دریا بپردازیم که در کاوش‌های مختلف کشف شده‌اند.
ما در مجموعه هفت و نیم همواره در تلاشیم تا با انتشار مطالب آموزشی برای کودکان و نوجوانان، بهترین پاسخها را برای هدایت ذهن کنجکاو فرزندان شما ارائه کنیم تا با برخورداری از این اطلاعات جامع، در اعماق این کره خاکی سفر کنند؛ بنابراین، شما می‌توانید با مراجعه به وب‌سایت ما به متنوعترین کتب آموزشی و علمی جذاب ازجمله کتاب آزمایش علمی، رمان های علمی تخیلی و دیگر مطالب کودک و نوجوان دسترسی یابید.
