یکی از دانشمندان و مخترعان برجسته تاریخ، الکساندر گراهام بل است که تحولات گسترده‌ای در علم، فناوری و ارتباطات به نام خود ثبت نموده است. هرچند که اغلب افراد این دانشمند، محقق، مهندس و مخترع را با اختراع تلفن می‌شناسند، اما این تنها بخشی از خدمات او در راه علم به بشر است. زندگینامه الکساندر گراهام بل از تولد، تحصیل، اختراعات و ازدواج تا زمان مرگ شاهد فراز و فرودهای بسیاری بوده و چالش‌های بسیاری را در راه پیشرفت علم طی نموده است.
باتوجه‌به اینکه مادر و همسر الکساندر هر دو ناشنوا بودند، به‌نوعی زمینه شکل‌گیری مسیر زندگی و تحقیقات این دانشمند به سمتی سوق داده شد تا بتواند دستگاهی اختراع کند که وسیله ارتباطی بین افراد باشد؛ البته تحقیقات گراهام بل در گام نخست در مورد دستگاه‌های شنوایی و سخنرانی بود، ولی در نهایت منجر به اختراع تلفن این ابزار برتر ارتباطات در دنیای امروز شد.
زندگینامه الکساندر گراهام بل از تولد و کودکی
Alexander Graham Bell در سوم مارس ۱۸۴۷ میلادی، ۱۲ اسفند ۱۲۲۵ شمسی در شهر ادینبورگ اسکاتلند پا به این دنیای خاکی گذاشت. هوش سرشار این دانشمند و مخترع از همان دوران کودکی مشهود بود. به‌طوری که در دوران ابتدایی تحصیلش به عنوان شاگرد ممتاز شناخته می‌شد، اما به دلایلی اقدام به رهاکردن موقت تحصیل نمود و نتوانست تحصیلات آکادمیک را در دانشگاه شروع نماید.
ملویل پدر او متخصص فیزیولوژی صدا، اصلاح، گفتار و آموزش به ناشنوایان بود. همین امر نیز باعث شد که زندگینامه الکساندر گراهام بل از همان آغاز کودکی به سمت شغل پدر و تحقیق و آزمایش در این زمینه پیش برود. باتوجه‌به آشنایی این دانشمند از همان زمان کودکی با مسائل مربوط به ناشنوایان و راه‌های ارتباط با آنها در کنار علاقه شخصی، باعث شد شغل پدر را ادامه داده و مخارج خود را از این راه تأمین نماید.
الیزا، مادر الکساندر گراهام بل زنی ناشنوا بود که از ۱۲ سالگی به این عارضه دچار شده بود. درعین‌حال وجود این نقص باعث نشد که او از پیشرفت باز بماند و در زمینه نقاشی و نواختن پیانو به فردی ماهر در این زمینه تبدیل شده بود. با مراجعه به کتاب علمی برای نوجوانان می‌توانید شاهد فرازوفرودهای بسیار زندگی دانشمندان و مخترعان دنیا و سختی‌ها و مرارت‌هایی که در این راه کشیده‌اند، باشید.
علاقه گراهام بل به مطالعه، کشف و اختراع از سنین کودکی
بامطالعه بیوگرافی الکساندر گراهام بل به علاقه و کنجکاوی بیش از حد او به کشف طبیعت پی خواهید برد. او از همان سنین کودکی گونه‌های گیاهی و جانوری را جمع‌آوری می‌کرد و اقدام به تحقیق و آزمایش بر روی آنها می‌نمود. پدر بن هاردمن دوست نزدیک الکساندر یک کارخانه تولید آرد داشت. کنجکاوی بیش از حد الکساندر به اکتشافات جدید باعث شد که با پرسش‌های مکرر از دوستش به روند پر پیچ‌وخم و دشوار تولید آرد پی ببرد.
همین امر باعث شد اقدام به اختراع یک دستگاه ساده برای جداکردن پوست گندم در فرایند تولید آرد نماید. این اولین اختراع او در سن ۱۲ سالگی بود که بسیار کارآمد بود. به‌طوری که تا سال‌ها از آن در کارخانه‌های آرد استفاده می‌کردند. بامطالعه کتب مختلف علمی در مورد زندگینامه دانشمندان و مخترعان مطرح جهان مثل زندگینامه آلبرت انیشتین شاهد سعی و تلاش شبانه‌روزی آنها در راه پیشرفت علم هستیم.
این موارد در مورد زندگینامه الکساندر گراهام بل نیز با گرایش او به سمت فراگیری چیزهای جدید مشهود است. به‌طوری که سعی و تلاش این دانشمند تنها به موارد علمی محدود نشد و او در حوزه‌های موسیقی، هنر و شعر نیز فعالیت داشت که حاصل ایجاد انگیزه و تشویق مادرش به انجام این فعالیت‌ها بود. جالب است بدانید الکساندر برای ارتباط با مادرش که ناشنوا بود زبانی با انگشت اختراع کرد که بی‌شباهت به خط بریل امروزی نیست. او با اشاره‌کردن روی میز قادر به انتقال صحبت‌های اعضای خانواده به مادر بود.
علاوه بر این او با ابداع تکنیک‌هایی برای صحبت‌کردن با اصوات واضح، باعث برقراری مکالمه مفید با مادرش شد. علاقه عجیب او برای برقراری ارتباط کلامی بیشتر با مادر، باعث افزایش انگیزه او به مطالعه علوم آکوستیک یا صوت‌شناسی شد. علم فصاحت و سخنوری که جزو فعالیت‌های خانوادگی اجداد این دانشمند بود، باعث شد که آموزش این فنون را زیر نظر پدر سپری کند.
جالب است بدانید باتوجه‌به اینکه الکساندر مثل دو برادرش تحصیلات ابتدایی را در خانه و زیر نظر پدر سپری کرده بود، بسیار باهوش، بااستعداد و مشتاق فراگیری علوم مختلف بود. داشتن عقبه هنرمند و مستعد در زندگینامه الکساندر گراهام بل مثل پدربزرگ، عمو و پدری فعال در زمینه علم باعث ترغیب بیشتر او به فراگیری علوم مختلف شد. هرچند که او علاقه به درس‌های کسل‌کننده تحصیلی نداشت و در طی چهار ترمی که در دبیرستان سلطنتی ادینبروگ گذراند جزو شاگردان ضعیف و پر غیبت بود، اما با دنبال‌کردن علاقه خود و ترک تحصیل در سن ۱۵ سالگی به یک آدم بسیار موفق تبدیل شد.
پدر گراهام بل کتابهای علمی آموزشی بسیاری در مورد علم فصاحت و سخنوری به چاپ رساند و آموزش علائم سخنوری تصویری را نیز به فرزندان خود آموزش داد. استعداد بالای گراهام بل در این زمینه باعث شد این آموزش‌ها را بسیار ماهرانه فراگیرد. به‌طوری که به عنوان دستیار پدر در رویدادها و همایش‌ها شرکت می‌کرد و تحسین حضار را دراین‌خصوص برمی‌انگیخت. به دلیل عدم تمایل او به ادامه تحصیل بعد از ترک‌کردن دبیرستان به لندن و نزد پدربزرگش رفت و زیر نظر او به مطالعه و بحث در مورد موضوعات مختلف علمی پرداخت.
سعی و تلاش بی‌وقفه او به‌گونه‌ای بود که با فراگیری و آموزش علم صحبت‌کردن فصیح و بدون اشکال زیر نظر پدربزرگ، تبدیل به یک معلم شد. در زندگینامه الکساندر گراهام بل می‌خوانید که او در سن ۱۶ سالگی موفق شد به عنوان معلم کارآموز موسیقی و سخنوری در آکادمی وستون هاوس در الگین موری اسکاتلند مشغول به فعالیت شود.
در ادامه فراگیری علم او یک سال بعد و در سن ۱۷ سالگی به دانشگاه ادینبورگ رفت و در کنار برادرش مشغول به تحصیل شد. به‌طوری که در سال ۱۸۶۸ و قبل از مهاجرت به کانادا با خانواده، موفق به گذراندن امتحانات تکمیلی و پذیرش در کالج دانشگاهی لندن شد.
مهاجرت به کانادا
خانواده بل در سال ۱۸۷۰ و بعد از مرگ دو فرزندشان در اثر بیماری سل به منظور حفظ سلامتی سایر اعضای خانواده به کانادا مهاجرت کردند. علاقه وافر بل به کار پدرش باعث شد که بعد از مهاجرت، به آموزش برقراری ارتباط با افراد ناشنوا با انتقال پیام‌های تلفنی بپردازد. برای آشنایی افرادی که نمی‌دانند الکساندر گراهام بل کیست باید بگوییم فردی خلاق، بااستعداد، باهوش و هنرمند بود که با انجام مطالعات در زمینه‌های مختلف باعث تحولات گسترده‌ای در دنیای بشر شد که تا به امروز شاهد پیامدهای مثبت آن هستیم.
در زندگینامه الکساندر گراهام بل می‌خوانیم که بعد از یک سال از مهاجرت خانوادگی به کانادا، الکساندر به بوستون نقل‌مکان کرد و مشغول به کار بر روی اختراع دستگاهی شد که امکان ارسال تلگرافی چندین پیام را با فرکانس‌های مختلف فراهم می‌کرد.
با حمایت مالی سرمایه‌گذاران محلی مثل توماس سندروز و گاردینر هوبار توانست مسائل مالی مربوط به اختراع این دستگاه را حل نماید. روند تکمیل دستگاه تلگراف هارمونیک با تلاش‌های شبانه‌روزی گراهام بل طی سال‌های ۱۸۷۳ تا ۱۸۷۴ میلادی انجام شد. ضمن اینکه در طی انجام آزمایشات و در طی روند اختراع این دستگاه، گراهام بل علاقمند به انتقال صدای انسان از طریق سیم شد. به‌گونه‌ای که ذهن او به سمت تولید چنین سیستمی منحرف شد و باعث شد حامیان مالی دستگاه تلگراف هارمونیک برای متمرکزشدن گراهام بل یک دستیار برای او استخدام نمایند. توماس واتسون که یک برق‌کار ماهر بود به عنوان دستیار در کنار بل کار خود را آغاز نمود و بعد از مدتی کوتاه علاقه وافری به ایده بل در مورد انتقال صدا از طریق سیم پیدا کرد.
ازآنجاکه یک برق‌کار ماهر بود، تخصص لازم را برای تحقق این ایده با همکاری بل داشت. زندگینامه الکساندر گراهام بل در این مرحله با تلاش‌های گروهی این دو نفر منجر به اختراع اولین تماس تلفنی قابل‌فهم در ۱۰ مارس ۱۸۷۶ شد. بل برای انجام آزمایش این دستگاه به ادای کلمات کوتاهی که در یادداشت‌های آزمایشگاهی او ثبت شد، اقدام به احضار دستیارش نمود. واتسون بیا اینجا می‌خواهم تو را ببینم، کلماتی بود که گراهام بل آن را ادا نمود.
دستیارش واتسون صدای آن را از طریق سیم شنید و به‌این‌ترتیب اولین تماس تلفن با این اختراع دریافت شد. بماند که در آن زمان فردی به عنوان الیشا گری مدعی شد که اختراع تلفن او قبل از بل انجام شده و طی یک نبرد حقوقی این ادعا توسط دادگاه عالی ایالت متحده رد و این اختراع به نام الکساندر گراهام بل به ثبت رسید. زندگینامه الکساندر گراهام بل با تاسیس شرکت تلفن بل در ۹ ژانویه سال ۱۸۷۷ وارد عرصه جدیدی شد.
باوجود چالش‌های حقوقی بسیاری که در طول ۱۸ سال بعد در دادگاه‌های این ایالت علیه شرکت بل عنوان شد، در نهایت به نفع این مجموعه رأی صادر شد. شرکت با طی سال‌های ۱۸۷۷ تا ۱۸۸۶ توانست بیش از ۱۵۰ هزار نفر را در ایالت متحده صاحب تلفن نماید. ضمن اینکه طی این سال‌ها نیز اقدام به بهبود در تلفن با اعمال آپشن‌هایی مثل نصب میکروفون نمود که جزو اختراعات ثبت شده در زندگینامه توماس ادیسون است.
زندگی شخصی الکساندر گراهام بل
الکساندر گراهام بل از زمان تولد تا مرگ زندگی پرپیچ و خمی را تجربه کرد. داشتن پدری فرهیخته همچون پروفسور الکساندر ملویل و مادری همچون الیزا گریس سیموندز که باوجود نقص‌عضو دست از تلاش برای زندگی بهتر برنداشت، باعث ایجاد انگیزه‌ای قوی برای پیشرفت او شد. به‌طوری که بعد از مرگ دو برادر خود بر اثر بیماری سل نیز این تلاش و پشت کار همچنان در خانواده پابرجا بود.
زندگینامه الکساندر گراهام بل با مهاجرت به کانادا و متعاقباً سفر تنهای او به بوستون سرآغاز تحولات گسترده در زندگی کاری و شخصی او بود. به‌طوری که هم‌زمان با تاسیس شرکت تلفن بل، در ۱۱ جولای همان سال الکساندر گراهام بل با میبل هوبار ازدواج کرد و تشکیل خانواده داد. حاصل این ازدواج چهار فرزند به نام‌های السی، ماریان، ادوارد و رابرت بود که دو فرزند پسر در همان دوران نوزادی از دنیا رفتند.
علت مرگ الکساندر گراهام بل
زمان درگذشت این دانشمند و مخترع جهان در زندگینامه الکساندر گراهام بل روز دوم آگوست ۱۹۲۲ ثبت شده است. او که سال‌های پایانی عمر را در ملک خصوصی خود در نوا اسکاشیا کانادا سپری نمود، در اثر عوارض ناشی از دیابت درگذشت. به‌پاس خدمات ارزنده این دانشمند به‌ویژه اختراع مشهور او یعنی تلفن، در مراسم تشییع‌جنازه‌اش تمام تلفن‌های موجود در قاره آمریکای شمالی به مدت یک دقیقه خاموش شدند.
این دانشمند فقید در بالای کوه گیلی اسکاتلندی و در ملکی مشرف به دریاچه‌ای که در طی ۳۵ سال آخر عمرش در آنجا زندگی می‌کرد، به خاک سپرده شد. همسرش میبل، دو دخترش السی و ماریان و نه نوه یادگارهای به‌جامانده از این دانشمند فقید هستند.
افتخارات الکساندر گراهام بل
گراهام بل در طی مدت‌زمان زندگی خود مدام در حال مطالعه، تحقیق و اکتشافات بود. همین امر نیز باعث ثبت اختراعات مختلف به نام این هنرمند شد. از جمله افتخاراتی که این دانشمند در طی زندگی کسب نمود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- در سال ۱۳۸۰ الکساندر گراهام بل موفق به دریافت جایزه دلتا به همراه جایزه نقدی ۵۰ هزار فرانکی از دانشگاه آکادمی فرانسیس نماینده دولت فرانسه برای اختراع تلفن شد.
- کسب نشان لژیونر افتخار از دولت فرانسه در سال ۱۸۸۱
- دریافت مدال آلبرت در سال ۱۹۰۲ از انجمن هنر لندن برای اختراع تلفن
- کسب مدال الیوت کرسون در زمینه مهندسی در سال ۱۹۱۲ از موسسه فرانکلین به دلیل انتقال الکتریکی گفتار مفصل
- دریافت مدال ادیسون AIEE در سال ۱۹۱۴ به دلیل کسب موفقیت در اختراع تلفن
از دیگر افتخارات کسب شده در زندگینامه الکساندر گراهام بل می‌توان به ۱۲ مدرک افتخاری از موسسات آکادمی مختلف مثل مدرک افتخاری LL.D برای دکترای حقوق، مدرک دکترای D.sc و مدرک دکترای M.D اشاره کرد.
علاوه بر این نام این دانشمند فرهیخته طی یک نظرسنجی رسمی BBC در سراسر کشور در بین ۱۰۰ بریتانیایی برتر در سال ۲۰۰۲، ده کانادایی برتر در سال ۲۰۰۴ و ۱۰۰ آمریکایی برتر در سال ۲۰۰۵ در رتبه ۵۷ قرار گرفت. ضمن اینکه در سال ۲۰۰۶ نیز نام الکساندر گراهام بل به عنوان یکی از دانشمندان برتر تاریخ اسکاتلند معرفی و نامش در کتابخانه ملی اسکاتلند در تالار مشاهیر علم اسکاتلند به ثبت رسید.
سایر اختراعات الکساندر گراهام بل
ثبت اختراع تلفن به عنوان اولین گزینه موفقیت در زندگی حرفه‌ای این دانشمند بود. بعد از آن روی صدها پروژه کار کرد و در زمینه‌های مختلف موفق به کسب حق اختراع شد. از دیگر اختراعات برجسته این دانشمند می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
فلزیاب
جرقه اختراع این دستگاه به دستگاه به منظور پیداکردن گلوله در بدن رئیس‌جمهور ترور شده جیمز آبرام گارفیلد زده شد، اما بعدها به عنوان یک وسیله کاربردی گسترده در صنایع مختلف مورداستفاده قرار گرفت. نسخه اولیه این فلزیاب با استفاده از ترازوی القایی ساخته شد که طبق آمارها، این دستگاه در آزمایش‌ها بی عیب و نقص عمل نمود؛ البته با این فلزیاب موفق به پیداکردن گلوله نشدند، چرا که در هنگام عمل رئیس‌جمهور او بر روی تخت قاب فلزی بستری شده بود و این امر باعث اختلال در عملکرد این دستگاه شد.
فوتوفون
در زندگینامه الکساندر گراهام بل می‌خوانید که او با همکاری دستیارش چارلز سامنر تینتر موفق به اختراع تلفن بی‌سیمی به نام فوتوفون شدند. امکان انتقال صداها و مکالمات عادی انسان در یک پرتو نور به کمک این نوع تلفن فراهم شد. این اختراع سرآغاز اختراع سیستم‌های ارتباطی فیبر نوری بود که طی دهه ۱۹۸۰ در سراسر جهان مورداستفاده قرار گرفت.
گرافوفون
این اختراع نسخه ارتقایافته گرامافون بود که قادر به ضبط و پخش صدا بود که در سال 1886 ساخته شد. این دستگاه نقشی کلیدی در توسعه فناوری ضبط و پخش صدا ایفا کرد و آغازگر عصر جدیدی در صنعت صوتی شد.
دستگاه شنوایی‌سنجی
الکساندر گراهام بل با هدف تشخیص مشکلات شنوایی، اقدام به اختراع این دستگاه نمود.
قایق سرعتی
گراهام بل در زمینه‌های مختلف تحقیق و مطالعه انجام می‌داد. همین امر باعث شد در زمینه‌های مختلف دست به اختراع و اکتشاف بزند، اما علاقه وافری به فعالیت در حوزه هوانوردی داشت. ضمن اینکه موفق به طراحی تعدادی کایت چهارضلعی سرنشین‌دار شد.
در شرح زندگینامه الکساندر گراهام بل می‌خوانید که او رویای ساختن هواپیمایی را داشت که بتواند از سطح آب تیک‌آف کرده و به پرواز درآید. این رویا منجر به اختراع قایق‌های پرسرعت شد که می‌توانستند روی سطح آب جهش داشته باشند. نمونه بارز این اختراع قایق HD4 است که در سال ۱۹۱۹ میلادی موفق به رکوردشکنی با سرعت ۱۱۲ کیلومتر بر ساعت شد.
جمع‌بندی
از بدو پیدایش خلقت انسان‌های بسیاری بر روی این کره خاکی خالق شگفتی‌هایی بودند که باعث تحول در زندگی بشر شد. یکی از این انسان‌های برجسته الکساندر گراهام بل بود که در طی ۷۵ سال عمر خود از سال ۱۸۴۷ تا سال ۱۹۲۲، با اختراعات خود خدمات ارزنده‌ای را به بشر هدیه کرد. تلفن جزو اختراعات برجسته و شناخته شده این دانشمند فقید است که اکثر مردم می‌شناسند.
زندگینامه الکساندر گراهام بل باوجود خانواده دانش‌آموخته و فرهیخته، دستخوش تغییر و تحولات بسیاری بود که این دانشمند را در رسیدن به موفقیت یاری کرد. هوش سرشار این مخترع در همان عنفوان کودکی در کنار پدر و آموزش‌های او، باعث پرورش درست استعدادهای بل شد و در گذر زمان و پرورش آنها با انجام مطالعات مختلف و تحقیقات گسترده، زمینه موفقیت‌های علمی مختلف این دانشمند را فراهم نمود.
