یکی از محبوبترین و جالبترین سرگرمیهای کودکان، انجام آزمایش های ساده علوم است که در نهایت شیرینی دروس مختلفی را به فرزندانتان میآموزد. در واقع بهعنوان یک والدین دغدغهمند میتوانید با صرف بازههای زمانی کوتاه، مهمترین مباحث علوم را در قالب چند آزمایش ساده به فرزندان خود آموزش دهید و نقشی اساسی در پرورش جسارت و خلاقیت آنها داشته باشید. بنابراین، میتوانید با تبدیل آشپزخانه به یک آزمایشگاه کوچک و رعایت تمام نکات ایمنی، اوقات خوشی را جهت پرورش ذهن کودکتان و تقویت ارتباط با یکدیگر رقم بزنید؛ به همین جهت در این مقاله از انتشارات هفتونیم، یکی از پیشگامان چاپ و نشر کتاب علمی تخیلی برای نوجوانان، سعی کردیم 10 آزمایش علوم ساده برای کودکان را معرفی کنیم.
فهرست محتوا
Toggleآزمایش های ساده علوم برای کودکان
برخی از مطالعات نشان میدهد که یادگیری در سالهای قبل از ورود به سیستم آموزشی و مدرسه، میتواند پایه علم و خلاقیت کودک را محکم کند؛ به همین دلیل بسیاری از متخصصین فعال در حوزه کودک، سنین کمتر از 7 سال را، بهترین سن جهت آشنایی با شگفتیهای دنیای علم و دانش میدانند؛ بنابراین، اگر علاقه دارید با چند آزمایش ساده برای کودکان در خانه آشنا شوید، ادامه این مقاله را از دست ندهید. همچنین برای اطلاع از آزمایشهای بیشتر میتوانید به کتاب آزمایش علمی نیز مراجعه کنید.
101 آزمایش علمی فوق العاده
1- آزمایش چرخه آب
یکی از آزمایش های ساده علوم برای کودکان جهت یادگیری و پر کردن اوقات فراغت آنها، آزمایش چرخه آب است که میتوانید با انجام این آزمایش در خانه، فرایند تبخیر، بارش و میعان را به کودک خود نشان دهید. برای انجام این آزمایش علوم ساده برای کودکان به موارد زیر احتیاج دارید:
- آب
- ماژیک ضدآب
- رنگ خوراکی
- کیسه پلاستیکی
- سشوار
نکته: در صورت نداشتن سشوار، این آزمایش باید زیر نور آفتاب انجام شود.
در گام اول با ماژیک طرح چرخه آب را بر روی کیسه پلاستیکی ترسیم کنید و تا حدود 5 سانتیمتر درون آن را از آب پر کنید؛ سپس چند قطره رنگ خوراکی را به آن اضافه کنید و در کیف را محکم ببندید.
برای ادامه آزمایش باید سشوار را به کیسه نزدیک کنید تا آب شروع به تبخیر کند؛ همچنین میتوانید در یک روز آفتابی کیسه را به پنجره شیشهای بچسبانید تا این فرایند را مشاهده کنید. حال با بسته بودن درب کیسه، بخار آب، درون کیسه حبس میشود و کمی بعد با افزایش رطوبت، شاهد فرایند میعان روی بخار آب و ریزش قطرات آب خواهید بود.
2- آزمایش صابون و میکروب
همواره یکی از مهمترین دغدغههای والدین، خودداری فرزندان از شستن دستها پس از بازی و برگشت به خانه است؛ به همین جهت شما میتوانید تنها با یک آزمایش علوم ساده برای کودکان خود، کودکتان را با مفهوم میکروب و عواقب ورود آن به بدن آشنا کنید. در واقع با انجام این آزمایش، مفهوم میکروب را برای کودکتان ملموستر کرده و با درک آن بهصورت عملی میتواند به آگاهی دقیقتری نسبت به نحوه صحیح شستوشوی دستها برسد. حال برای انجام این آزمایش به مواد زیر احتیاج دارید:
- پودر کاکائو یا اکلیل قهوهای
- صابون مایع
- آب
- یک قابلمه
در ابتدا آب را درون قابلمه بریزید و پودر کاکائو یا اکلیل را به آن اضافه کنید و کاملاً به کودک خود این مفهوم را برسانید که این پودرها در واقع همان میکروبها هستند؛ سپس انگشتان کودکتان را آغشته به صابون کنید و درون ظرف فرو ببرید. کمی منتظر بمانید تا نتیجه آزمایش مشاهده شود. با گذشت زمان، شاهد فاصله گرفتن این پودرها از صابون خواهید بود؛ بنابراین، کودک بهصورت عملی با واکنش صابون و از بین رفتن میکروبها مواجه شده و تشویق به شستن دستها میشود.
3- فرایند ساخت اجاق خورشیدی
اگر در اقلیمی زندگی میکنید که بیشتر هوای آفتابی دارد، میتوانید نحوه استفاده بهینه از انرژی خورشید و هوای گرم را با یک آزمایش علوم ساده برای کودکان به فرزند خود آموزش دهید؛ بنابراین، یکی دیگر از آزمایش های عجیب، ساخت اجاق خورشیدی در خانه است که برای پیشبرد آن به موارد زیر نیاز دارید:
- یک جعبه کارتنی متوسط مانند جعبه پیتزا
- مقوا مشکی متراکم
- فویل آلومینیومی
- پلاستیک
- نوار چسب
- چسب مایع
- قیچی
- مداد
- مواد خوراکی در دسترس مانند بیسکوئیت یا شکلات
در ابتدا باید با قیچی در ظرف را از سه طرف جدا کنید؛ به گونهای که یک سمت ظرف به کف جعبه متصل باشد؛ سپس سطح قسمت چسبیده را با فویل آلومینیومی بپوشانید. در گام بعدی مقوای مشکی را به کف جعبه بچسبانید و مواد خوراکی مورد نظر را روی این سطح قرار دهید؛ سپس پلاستیک را با نوار چسب روی دهانه این جعبه بچسبانید تا گرمای جذبشده و هوای داخل جعبه، درون آن حبس شود. حال شما با کمک کودکتان یک اجاق گاز خورشیدی ساختید که کافی است آن را در معرض آفتاب قرار دهید تا شاهد گرم شدن مواد غذایی باشید.
4- تولید گردباد
یکی از فرایندهای طبیعی که میتواند دیدن آن، ذهن کنجکاو کودکتان را درگیر خود کند، گردباد است؛ بنابراین، میتوانید در طی یک آزمایش ساده برای کودکان خود این فرایند را بهصورت عملی نمایش دهید. برای انجام آزمایش تولید گردباد، به مواد زیر نیاز دارید:
- یک بطری دربدار
- قیف
- آب
- اکلیل
در اولین مرحله باید اکلیلها را به کمک قیف درون بطری بریزید. لازم به ذکر است هرچه مقدار اکلیل بیشتر باشد، نتیجه آزمایش نیز بهتر خواهد بود؛ سپس سهچهارم بطری را از آب پر کنید و درب آن را محکم ببندید. در گام بعد باید بطری را بهصورت وارونه تا حدود یک ربع تکان دهید و سپس به همان حالت روی یک سطح صاف مانند میز قرار دهید. حال مشاهده خواهید کرد گردابی درون بطری ایجاد میشود و میتوانید با تشریح این فرایند و تشبیه آن به گردباد، نحوه تشکیل این پدیده طبیعی را به کودک خود آموزش دهید.
5- یادگیری مفهوم چگالی
همانطور که میدانید چگالی، نسبت جرم جسم به حجم آن است و چگالی مواد سنگین نسبت به مواد سبکتر، بیشتر است. حال برای آشنایی کودکتان با این مفهوم علمی، میتوانید با این آزمایش علوم ساده، به خوبی مفهوم چگالی را به او یاد بدهید. مواد لازم جهت انجام این آزمایش که یکی از آزمایش های جالب فیزیک است، عبارتاند از:
- آب
- روغن
- الکل
- مایع ظرفشویی
- عسل
- شربت ذرت
- لیوان شیشهای
در ابتدا از هر یک مواد مورد نظر، میزان جرمی یکسان جدا کنید و سپس در نهایت دقت، تمامی مواد مایع را به ترتیب در یک لیوان بریزید؛ بهگونهای که هیچ تماسی با لیوان نداشته و دقیقاً در وسط آن بریزید؛ لازم به ذکر است پس از اضافه کردن هر ماده باید کمی صبر کنید تا کامل تهنشین شود.
در مرحله بعد عسل را به ترکیب مایعات اضافه کنید و سپس شربت ذرت را نیز به آن اضافه کنید. کمی بعد با اضافه کردن مایع ظرفشویی و سپس آب، این فرایند را تکمیل کنید. پس از آن روغن را نیز بهآرامی به این ترکیب اضافه کنید. حال باید کمی صبر کنید تا مواد بسته به چگالیای که دارند در بخشی از این طبقهبندی مواد قرار گیرند. در انتها موادی نظیر عسل و شربت ذرت که چگالی بیشتری دارند در بخشهای زیرین قرار گرفته و مواد کمچگالی نظیر الکل روی سطح قرار میگیرند.
6- شکست و انعکاس نور
یکی دیگر از 10 آزمایش علوم ساده برای کودکان، پدیده شکست نور است که میتوانید با امکاناتی اندک، آن را با کودکتان انجام دهید؛ بنابراین، جهت انجام این آزمایش باید مواد و وسایل زیر را تهیه کنید:
- کاغذ یا دستمالکاغذی
- خودکار
- یک لیوان آب
در ابتدا دو فلش همجهت را روی کاغذ یا دستمال کاغذی ترسیم کنید؛ سپس لیوان آب را مقابل یکی از آنها قرار دهید و از داخل لیوان به آن نگاه کنید. در این حالت جهت برعکس فلش را مشاهده خواهید کرد که نشان از پدیده شکست نور دارد؛ چرا که نور با عبور از اجسام شفاف شکسته شده و تصویر را وارونه نشان میدهد. لازم به ذکر است بسته به فاصله تصویر از لیوان، ممکن است تصویر وارونه بزرگتر یا کوچکتر نیز نشان داده شود.
دانستنی های علمی برای کودکان همیشه جذابیت دارد، بهخصوص این که با آزمایش هم همراه باشد و کودک بتواند دقیقتر و به طور عملی، مفاهیم مختلف را یاد بگیرد.
از معلم علوم بپرس
7- آزمایش یافتن نور توسط گیاهان
فرایند فتوسنتز و رشد گیاهان همواره یکی از زیباترین فرایندهای طبیعی است که درک آن فارغ از مباحث علمی، انگیزهای جهت رشد ذهنی کودک و تواناییهای اوست؛ بنابراین، میتوانید با تهیهکردن مواد زیر، این فرایند طبیعی را در قالب یک آزمایش علوم ساده برای کودکان خود شرح دهید.
- جعبه مقوایی
- چسب
- گیاه در دسترس مانند گیاه عدس یا لوبیا
در قسمت انتهایی جعبه یک سوراخ بزرگ ایجاد کنید و سپس چند تکه مقوا را همچون مسیری مارپیچ درون آن بچسبانید. پس از آن، جعبه را بهگونهای قرار دهید که سوراخ روی آن رو به نور باشد؛ سپس گیاه را درون جعبه قرار دهید و اجازه دهید چهار الی پنج روز در این حالت باقی بماند. پس از گذشت این بازه زمانی کودک شما مشاهده خواهد کرد که گیاه چگونه تمامی موانع را دور زده و خود را به منبع نور رسانده است. در واقع با این آزمایش میتوانید تلاش کردن و از بین بردن موانع را نیز به فرزند خود یاد دهید.
8- تولید آتشفشان
یکی دیگر از آزمایش های عجیب خانگی تولید آتشفشان است که میتوانید با تهیه مواد زیر این فرایند را نیز به کودک خود نشان دهید.
- جوش شیرین
- اکلیل
- مایع ظرفشویی
- رنگ خوراکی
- سرکه
- بطری پلاستیکی
با استفاده از قیف، جوششیرین و اکلیل را درون بطری بریزید و در ظرفی دیگر مقداری سرکه را با چند قطره رنگ خوراکی و مایع ظرفشویی ترکیب کنید؛ سپس با احتیاط مخلوط سرکه را به مواد درون بطری اضافه کنید؛ کمی منتظر بمانید تا مواد همچون آتشفشان، از درون بطری فوران کنند. جهت طبیعیتر جلوهکردن این آزمایش، میتوانید بطری را زیر تپهای خاکی پنهان کنید تا درک آن برای کودکتان ملموستر باشد.
بیشتر بخوانید: اگر به موضوع آتشفشانها علاقهمند هستید، مقاله آتشفشانهای فعال جهان را به شما پیشنهاد میکنیم.
9- تشکیل ابر در بطری
یکی دیگر از 10 آزمایش علوم ساده برای کودکان، تولید ابر درون یک بطری است. کودک شما میتواند با انجام این آزمایش یکی از زیباییهای طبیعت را از نزدیک مشاهده کند؛ بنابراین، برای انجام این آزمایش، باید موارد زیر را تهیه کنید.
- یک بطری با قطر دهانه بزرگ
- یک قابلمه
- آب
- انبر یا دستگیره
در ابتدا باید آب را درون قابلمه بریزید و به دمای جوش برسانید؛ سپس بطری را به کمک دستگیره یا انبر بالای قابلمه نگه دارید. حال مشاهده میکنید چگونه بخار آب وارد بطری شیشهای شده و در اطراف آن ابر تشکیل میشود.
10- انتقال امواج در هوا
برای انجام این آزمایش تنها به یک بادکنک احتیاج دارید تا آن را باد کرده و کنار گوش فرزندتان قرار دهید؛ سپس با ضربه زدن به بادکنک اجازه دهید کودک امواج صوتی را دریافت کند و متوجه شود حرکت مولکولهای هوا چگونه منجر به انتقال این امواج درون بادکنک میشوند.
جمعبندی
قطعاً شما نیز در دوران کودکی خود تجربه کردید که بهترین شیوه برای یادگیری، آموزشهای عملی است که میتوان به طور مستقیم نتیجه را مشاهده کرد؛ بنابراین، میتوانید برای رشد فکری و خلاقیت کودکان خود نیز از این شیوهها استفاده کرده و تنها با چند آزمایش علوم ساده برای کودکان، دریچه ذهن آنها را به روی حقایق و پدیدههای محیط اطراف باز کنید. به همین جهت ما نیز در انتشارات هفت و نیم سعی کردیم با معرفی 10 آزمایش علوم ساده برای کودکان، شما را در این امر یاری کنیم.علاوه بر موارد مذکور منابع مختلفی نظیر کتاب 101 آزمایش علمی فوق العاده نیز وجود دارند که میتوان به کمک آنها روش انجام بهترین آزمایشات علمی ساده را فرا گرفت. در واقع با امکانات اندک در قالب فرایندی عملی، میتوانید مهمترین مفاهیم علمی را جهت توسعه و پرورش فکری کودکتان، به او آموزش دهید.
خانه » بلاگ » دانستنی » 10 آزمایش علوم ساده برای کودکان