همواره یکی از اساسی‌ترین چالش‌های والدین تشویق کودکان به کتاب خواندن به‌خصوص در سنین کودکی و نوجوانی است. در واقع این موضوع میتواند بر میزان درک مطلب فرزند شما و همچنین یادگیری او در دوران مدرسه تأثیر مستقیم داشته باشد؛ بنابراین، از سوی اکثر متخصصین حوزه کودک همواره توصیه می‌شود که سعی کنید از همان سنین پایین فرزندان خود را به امر کتابخوانی تشویق کنید. ما نیز به‌واسطه فعالیت در انتشارات کودک و نوجوان هفت‌ونیم نسبت به این دغدغه والدین آگاهی کامل داریم، به همین دلیل در این مقاله سعی داریم برخی از مهم‌ترین راهکارهای تشویق کودکان به کتاب خواندن را با شما در میان بگذاریم تا شاهد پیشرفتی عمیق در تمامی ابعاد زندگی کودکتان باشید.
چگونه کودکان را به کتاب خواندن تشویق کنیم؟
یکی از رایج‌ترین کارهای والدین برای تشویق فرزندان به کتاب خواندن، تهیه کتب مصور در سنین خردسالی است، اما آمارها نشان میدهد اکثر کودکان تنها کتاب‌هایی را مطالعه می‌کنند که در سیستم آموزشی تعریف شده است، چرا که امر کتابخوانی به یک عادت مفید تبدیل نشده است و تنها برای کسب نمره در مدرسه انجام می‌شود.
در واقع در جامعه مدرن امروزی که صدها مسیر و رسانه زرد برای سرگرمی افراد مختلف ارائه شده است، تشویق کودکان به کتاب خواندن نه تنها کار ساده‌ای نیست، بلکه ممکن است با عدم آگاهی از نحوه ارتباط با کودک، کتاب خواندن یک کار خسته‌کننده نیز جلوه کند؛ بنابراین، اگر شما هم قصد عبور از این چالش را دارید بهتر است در ادامه با ما همراه باشید تا با چند راهکار کاربردی جهت تشویق فرزندان به کتاب خواندن آشنا شوید تا بهترین مهارت‌ها را درون آن‌ها پرورش دهید.
راهکارهای کلیدی جهت تشویق کودکان به کتاب خواندن
همان‌گونه که متوجه شدید نهادینه کردن این عادت در زندگی روزمره کودکتان تاثیر بسیار زیادی بر پیشرفت و استقلال او در آینده دارد؛ در واقع با این کار می‌توانید به توانایی درک مطلب فرزندتان قدرت ببخشید و همچنین او را با دیدگاه‌های نویسنده‌های مختلف جهان آشنا کنید تا به فراخور زمان چهارچوب فکری او نیز شکل بگیرد و به ثبات برسد؛ بنابراین، برای تحقق این امر باید کتابخوانی را به یک کار لذت‌بخش تبدیل کنید. به همین منظور در این قسمت به چند راهکار مهم تشویق کودکان به کتاب خواندن پرداخته‌ایم که می‌توانید با به‌کارگیری مستمر آن‌ها، کتاب را به جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی فرزندتان تبدیل کنید.
از بدو کودکی برای بچه‌ها کتاب بخوانید
امروزه با بسیاری از تحقیقات ثابت شده است که بچه‌ها از همان سنین نوزادی اگرچه نمیتوانند سخن بگویند، اما می‌توانند وقایع محیط اطراف خود را درک کنند و به پردازش این اطلاعات بپردازند؛ به همین سبب توصیه می‌شود کتاب خواندن برای کودک را از همان سنین پایین آغاز کنید تا با گسترش دایره لغات فرزندتان، به پیشرفت این امر سرعت ببخشید.
همواره قبل از خواب برای کودک خود کتاب بخوانید
این کار حکایت همان یک تیر و دو نشان است، چرا که خواندن قصه‌های کودکانه میتواند نشانگر پایان یک روز شلوغ و آغاز آرامش برای کودکتان باشد و همچنین با ادامه این کار می‌توانید مطالعه قبل از خواب و به طور کل کتاب خواندن را به یک عادت روزمره تبدیل کنید. علاوه بر این‌ها تجربه به ما ثابت کرده است، تشویق مکرر کودک به انجام این کار، منجر به تقویت رابطه شما با او نیز می‌شود.
لذت ورق‌زنی کتاب را از کودک خود دریغ نکنید
ممکن است در ابتدای مسیر تشویق کودکان به کتاب خواندن دائما با این موضوع مواجه شوید که بدون توجه به اتمام متن یک صفحه، کتاب را ورق بزند و به صفحه‌های بعدی نگاه کند؛ درست است که این کار کلافه‌کننده است، اما در تمامی لحظات باید نسبت به این موضوع آگاه باشید که شما با یک کودکی مواجه هستید که تنها به دنبال سرگرمی است و ممکن است با هر بار برگشتن به صفحه مدنظرتان، او را نسبت به کتاب خواندن دلسرد کنید؛ بنابراین، اجازه دهید کتاب را ورق بزند و با صحبت کردن درباره روند قصه در صفحه دلخواه کودکتان، کنترل این مسیر را به دست بگیرید.
در مسیر کتابخوانی صرفاً گوینده نباشید
قطعاً برخی مواقع پیش خواهد آمد که حوصله کتاب خواندن را نداشته باشید و بخواهید با خواندن سریع کلمات، این وظیفه خود را به پایان رسانید، اما اگر می‌خواهید در تشویق فرزندان به کتاب خواندن موفق شوید، باید زمانی را صرف گفتوگو در خصوص آن‌چه که خواندید کنید تا به کودک خود یاد دهید درک مطلب از مطالعه کتاب نیز مهم‌تر است؛ به همین جهت می‌توانید از کتاب داستان فانتزی کمک بگیرید تا با درگیر کردن ذهن کودکان به موضوعات شیرین کودکانه، این مسیر را تا حدی هموار کنید.
اجازه دهید کودک موضوع دلخواهش را انتخاب کند
اگر به هنگام کتابخوانی، کودک شما کتاب دیگری را انتخاب کرد، مانع او نشوید و سعی کنید تا جایی که وارد مباحث بزرگسالان نشده، در این‌گونه موارد همپای او باشید و نقشی مؤثر و مشارکتی در این امر به او بدهید. در واقع با این کار می‌توانید فرزندتان را از نقشی منفعل به فعال تبدیل کنید و با گذشت زمان بر علاقه او به کتاب خواندن بیفزایید، هر چند که انتخاب کتاب نیز میتواند نشانه‌ای از موفق پیش رفتن روند تشویق کودکان به کتاب خواندن باشد.
کتاب‌ها را محدود به موضوعاتی خاص نکنید
یکی از راه های تشویق به کتابخوانی، داشتن مجموعه‌ای از کتب متنوع در خانه است؛ در واقع می‌توانید با هزینه‌ای نه چندان زیاد، یک قفسه کوچک در اتاق فرزندتان تعبیه کنید و کتاب‌های متنوعی از جمله رمان های علمی تخیلی را در آن قرار دهید تا همیشه امکان دسترسی به این طیف گسترده کتاب‌ها وجود داشته باشد. برای فراهم کردن این مجموعه می‌توانید انواع آثار مصور و داستانی با موضوعات مختلف و همچنین کتاب داستان کودک به زبان انگلیسی را تهیه کنید تا کودک با هر بار سفر به این دنیاها، ابعاد جدیدی را در ذهن خود تجسم و تجربه کند.
برای کودکتان یک الگوی مناسب باشید
کودکان همواره در حال تقلید از پدر و مادر خود هستند؛ بنابراین، اگر می‌خواهید در تشویق کودکان به کتاب خواندن موفق عمل کنید، علاوه بر ساعات کتاب‌خوانی‌ای که با یکدیگر دارید، مشغول مطالعه موضوعات دلخواه خود شوید تا شما را الگویی مناسب برای انجام این کار ببیند و تشویق شود با انتخاب یک کتاب از قفسه خود، به شما بپیوندد.
درباره کتاب‌هایی که خواندید فعالیتی را انجام دهید
یکی از کلیدی‌ترین راه های تشویق کودکان به کتاب خواندن، انجام فعالیت‌هایی مرتبط با داستان کتاب است. به طور مثال می‌توانید با اجرای یک نمایش با همان سناریوی کتاب یا طراحی یک بازی با عروسک‌های بندانگشتی، کودک را سر ذوق آورید تا امر کتابخوانی هرگز کسل‌کننده و یکنواخت پیش نرود؛ همچنین می‌توانید با بیرون کشیدن روایت شخصیت‌ها از دل کتاب، درک موضوع را برای فرزندتان راحت‌تر و عمیق‌تر کنید.
از آمادگی کودک برای کتاب خواندن مطمئن شوید
ممکن است برای شما نیز پیش آمده باشد که توانایی‌های فرزندان اول و دوم خود را با یکدیگر مقایسه کنید یا با دیدن حرف زدن و خواندن کودکی هم‌سن فرزند خودتان دچار اضطراب شوید که چرا فرزند من به این توانایی نرسیده است؟ اما باید بدانید که این امر اگر از بازه مشخص خود فراتر نرود، یک امر کاملاً طبیعی است؛ چرا که بستر و عوامل محیطی و وراثتی، میتواند سرعت یادگیری و رشد توانایی‌ها در هر کودک را متمایز از دیگری کند.
بنابراین، اگر دیدید کودک شما به خواندن کتاب علاقه‌مند است، او را در این مسیر همراهی و یاری کنید، اما اگر متوجه شدید که نسبت به این کار علاقه‌ای ندارد، برای تشویق کودکان به کتاب خواندن هرگز آن‌ها را مجبور نکنید؛ چرا که دیگر کتاب خواندن کاری لذت‌بخش جلوه نمی‌کند و همان‌طور که یک دانش‌آموز مجبور است برای کسب نمره سراغ کتاب برود و درس بخواند، در این مواقع نیز از دید فرزندتان کتاب خواندن به وظیفه‌ای کلافه‌کننده تبدیل می‌شود. بهتر است با صبر و حوصله برای کودک خود توضیح دهید که چرا باید کتاب بخوانیم و کتاب خواندن چه مزایایی دارد. همچنین کتاب‌هایی که دوست دارد را برایش بخرید و با هم کتاب را بخوانید تا عادت کند.
پس از رشد توانایی خواندن نیز با فرزندتان کتاب بخوانید
بسیاری از والدین گمان می‌کنند وظیفه و رسالت آن‌ها در تشویق کودکان به کتاب خواندن فقط تا زمانی ادامه دارد که کودک نمی‌تواند به تنهایی بخواند؛ در صورتی که نقش شما فراتر از این‌ها بوده و با مشارکت در این امر می‌توانید سبب شکل‌گیری هر چه بهتر سناریوها در ذهن کودکتان شوید؛ بنابراین، با رشد سنی و مهارت‌های فرزندتان هرگز این رویه را متوقف نکنید و به مرور زمان، سطح کتاب‌ها را نیز بالا ببرید تا بتواند با لغات و موضوعات پیچیده‌تری نیز آشنا شوند.
یکی از بهترین گزینه‌ها برای تحقق این امر کتاب ادبیات کودکان است که بسته به رده سنی موضوعات مختلفی را با همان اجزای دنیای کودکانه روایت می‌کند و موجب می‌شود در یک روند تدریجی با درک موضوعات متنوع، کودک دنیاهای مختلفی را در ذهن خود تصور کند؛ همچنین با این شیوه می‌توانید پایه‌های ارتباط با فرزندتان را محکم و محکم‌تر کنید، به‌گونه‌ای که در بزرگسالی نیز در گذر از چالش‌های زندگی رفیق و همراه او باشید.
جمعبندی
همان‌طور که متوجه شدید اثر تشویق کودکان به کتاب خواندن در تمامی دوران زندگی قابل‌مشاهده و بررسی است؛ به همین جهت میتوان گفت یکی از مهم‌ترین رسالت‌های والدین در پرورش و تربیت کودکان، ایجاد پیوندی محکم میان او و کتاب است؛ بنابراین، اگر دغدغه‌تان این است که چگونه کودکان را به کتاب خواندن تشویق کنید، توصیه می‌کنیم این راهکارها را به کار بندید تا شاهد رشد تدریجی فرزندتان در این مسیر باشید. در واقع یکی از مهم‌ترین فواید مطالعه برای کودکان این است که به واسطه طی کردن این فرایند، در آینده افرادی را وارد جامعه می‌کنید که در درک مطالب و پیشبرد مسائل قدرت بالایی خواهند داشت که نه تنها در گذر از چالش‌های زندگی خود موفق عمل می‌کنند، بلکه می‌توانند نقشی پررنگ و تاثیرگذار در جامعه ایفا کنند.
