9 تن از برترین دانشمندان ایرانی معاصر که باید بشناسید!
در گستره‌ی بی‌کران علم‌و‌فناوری، نام دانشمندان ایرانی معاصر با افتخار می‌درخشد، آن‌ها نه‌تنها مرزهای دانش را جابه‌جا کرده‌اند، بلکه الهام‌بخش نسل‌های آینده هستند. دانشمندان ایرانی معاصر، با تلاش‌های بی‌وقفه و دستاوردهای بی‌نظیر خود، نقش بسزایی در پیشرفت‌های علمی جهان ایفا کرده‌اند. از فیزیک‌دانان نظری گرفته تا مهندسان فضایی، این نخبگان با پشتکار و نبوغ خود، پرچم ایران را در عرصه‌های بین‌المللی برافراشته‌اند. در ادامه این مقاله، به معرفی و بررسی زندگی و دستاوردهای برجسته‌ترین دانشمندان ایرانی دوران معاصر پرداخته‌ایم.
معرفی برترین دانشمندان ایرانی معاصر
نام ایرانیان از گذشته تا به امروز در دنیای علمی، خوش می‌درخشد. دانشمندان ایرانی معاصر با هوش و استعدادی که داشته‌اند، نقش مهمی در تغییر و تحول علمی دنیا ایفا کرده‌اند. در کتاب زندگینامه دانشمندان، نام بهترین دانشمندان معاصر ایران را خواهید دید. نام برخی از دانشمندان ایرانی معروف معاصر عبارت‌اند از:
۱. کامران وفا
کامران وفا، یکی از درخشان‌ترین دانشمندان فیزیک ایرانی معاصر است که در سال ۱۳۳۹ در تهران متولد شد. او در سال ۱۹۷۷ میلادی برای ادامه تحصیل به آمریکا مهاجرت کرد و در مؤسسه فناوری ماساچوست در رشته‌های ریاضی و فیزیک به تحصیل پرداخت. وفا پس از دریافت مدرک کارشناسی، تحصیلات تکمیلی خود را در دانشگاه پرینستون و زیر نظر ادوارد ویتن (یکی از بزرگان فیزیک نظری جهان) ادامه داد و در سال ۱۹۸۵ دکتری گرفت.
پس از آن، وارد مسیر پژوهش و تدریس شد و در مدت‌زمان کوتاهی به‌عنوان یکی از ستون‌های نظریه ریسمان در دانشگاه هاروارد شناخته شد. باید بگوییم که کامران وفا به‌عنوان یکی از بزرگترین دانشمندان معاصر ایرانی همچنان در همان دانشگاه به فعالیت علمی خود ادامه می‌دهد. شهرت جهانی کامران وفا بیش از هر چیز دیگری به دلیل تحقیقات پیشگامانه‌اش در نظریه ریسمان و گرانش کوانتومی است.
از نقاط عطف کارنامه‌ی علمی او، همکاری با اندرو استرومینگر در توضیح میکروسکوپیِ انتروپی سیاه‌چاله‌ها بود. کشفی که رابطه‌ای عمیق بین فیزیک کوانتوم و نسبیت عام، ایجاد کرد. از دیگر افتخارات او می‌توان به دریافت مدال دیراک، جایزه فیزیک بنیادی و جایزه مصطفی اشاره کرد. وفا نه‌تنها فیزیک‌دانی برجسته است، بلکه الگویی الهام‌بخش برای نسل جوان نیز به‌شمار می‌رود.
۲. فیروز نادری
فیروز نادری از دانشمندان ایرانی-آمریکایی است که بیش از سه دهه در سازمان ملی هوانوردی و فضایی آمریکا (ناسا)، فعالیت می‌کند. این دانشمند معاصر ایران در ۵ فروردین ۱۳۲۵ در شیراز متولد شد و پس از اتمام تحصیلات متوسطه، برای ادامه تحصیل به ایالات متحده آمریکا مهاجرت کرد. فیروز نادری در دانشگاه ایالتی آیووا کارشناسی، در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی کارشناسی ارشد و دکترای مهندسی برق را به پایان رساند.
در سال ۱۹۷۹ میلادی، نادری به آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا پیوست. او در طول دوران فعالیت خود، در پروژه‌های متعددی از جمله مأموریت‌های مریخ، زحل، مشتری و سیارک‌ها مشارکت داشت. فیروز نادری از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۵ مدیر برنامه اکتشاف مریخ بود و در این مدت، بر پرتاب موفقیت‌آمیز مأموریت‌هایی مانند Mars Odyssey، Mars Express و مریخ‌نوردهای Spirit و Opportunity نظارت داشت. با توجه به موفقیت‌های روزافزون فیروز نادری، نام او در بسیاری از کتاب‌های علمی به ثبت رسیده است.
۳. مجید سمیعی
پروفسور مجید سمیعی، جراح مغز و اعصاب ایرانی-آلمانی، یکی از بزرگترین دانشمندان جهان در حوزه علوم پزشکی است. او در ۲۹ خرداد ۱۳۱۶ در تهران متولد شد و پس از اتمام تحصیلات متوسطه، برای ادامه تحصیل به کشور آلمان رفت. سمیعی در دانشگاه ماینتس، رشته پزشکی را با موفقیت به پایان رساند و تخصص خود را در جراحی مغز و اعصاب زیر نظر پروفسور کورت شورمن دریافت کرد. او در سال ۱۳۴۹ در سن ۳۳ سالگی، به درجه دانشیاری رسید و به‌عنوان معاون دپارتمان جراحی مغز و اعصاب دانشگاه ماینتس به فعالیت خود ادامه داد.
پروفسور سمیعی که از برترین دانشمندان ایرانی معاصر محسوب می‌شود در سال ۱۹۷۹، بیمارستان خصوصی علوم عصبی هانوفر را تأسیس کرد. این بیمارستان امروز به یکی از مراکز پیشرفته جراحی مغز و اعصاب در جهان تبدیل شده است. این اندیشمند، از دانشمندان معاصر ایران روش‌های نوین جراحی قاعده جمجمه را ابداع کرد که باعث پیشرفت چشمگیری در این حوزه شد. باید بدانید که پروفسور سمیعی در به‌عنوان برترین جراح مغز و اعصاب جهان معرفی شده است.
۴. انوشه انصاری
نام انوشه انصاری (اولین فضانورد ایرانی)، در فهرست اسامی دانشمندان ایرانی معاصر که پا در عرصه فضا گذاشته‌اند، می‌درخشد. او به‌عنوان مهندس، کارآفرین و فضانورد ایرانی-آمریکایی، اولین زن ایرانی است که به فضا سفر کرد. او در ۲۱ شهریور ۱۳۴۵ در مشهد متولد شد و در سن ۱۸ سالگی به همراه خانواده به ایالات متحده آمریکا رفت. انوشه در آمریکا، در رشته مهندسی برق و علوم کامپیوتر تحصیل کرد و مدرک کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه جورج واشنگتن گرفت.
انوشه انصاری در سال ۲۰۰۶، به‌عنوان اولین زن گردشگر فضایی، با فضاپیمای سایوز TMA-9 به ایستگاه فضایی بین‌المللی سفر کرد. او چهارمین فردی بود که هزینه سفر فضایی خود را پرداخت کرد و به مدت ۹ روز در فضا اقامت داشت. پس از بازگشت از فضا، انصاری به فعالیت‌های کارآفرینی و خیریه ادامه داد. همچنین او مدیرعامل شرکت X Prize Foundation شد و به ترویج نوآوری و پیشرفت‌های علمی پرداخت.
۵. یاسمن مقبلی
یاسمن مقبلی، فضانورد ایرانی‌تبار و خلبان آزمایشی نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا، یکی از اندیشمندان معاصر ایرانی و از چهره‌های برجسته در برنامه‌های فضایی ناسا است. او در ۳ تیر ۱۳۶۲ در آلمان متولد شد و در کودکی به همراه خانواده به آمریکا مهاجرت کرد. مقبلی در مؤسسه فناوری ماساچوست در رشته مهندسی هوافضا تحصیل کرد و مدرک کارشناسی گرفت.
این دانشمندان ایرانی ناسا، سابقه بیش از ۲۰۰۰ ساعت پرواز با ۲۵ نوع هواپیمای مختلف و انجام بیش از ۱۵۰ مأموریت جنگی از جمله در افغانستان را دارد. در سال ۲۰۱۷، او به‌عنوان یکی از ۱۲ فضانورد منتخب از میان ۱۸ هزار داوطلب برای برنامه فضانوردی ناسا انتخاب شد. او درحال حاضر به‌عنوان فرمانده مأموریت Crew-7 اسپیس ایکس ناسا فعالیت می‌کند.
۶. مونا جراحی
دکتر مونا جراحی، یکی از دانشمندان ایرانی معاصر در زمینه مهندسی برق و فناوری‌های نوری و تراهرتز است. او در تهران به دنیا آمد و پس از اتمام تحصیلات متوسطه، برای ادامه تحصیل راهی ایالات متحده آمریکا شد. مونا جراحی مدرک کارشناسی خود را از دانشگاه صنعتی شریف دریافت کرد و سپس مقطع دکترا را در دانشگاه گذراند.
او هم‌اکنون استاد تمام مهندسی برق و علوم کامپیوتر در دانشگاه UCLA است. همچنین در آزمایشگاه پیشرفته خود، روی توسعه حسگرهای تراهرتز، تصویربرداری نوری و فناوری‌های میکروموج کار می‌کند. دستاوردهای مونا جراحی در زمینه تراهرتز کاربردهای گسترده‌ای در تصویربرداری پزشکی، شناسایی مواد خطرناک و ارتباطات بی‌سیم فوق پیشرفته دارد. جراحی، جوایز علمی متعددی از جمله نشان نوآوری انجمن مهندسی برق و الکترونیک IEEE و گرنت بنیاد ملی علوم آمریکا را دریافت کرده است.
۷. نیما ارکانی – حامد
دکتر نیما ارکانی – حامد، یکی از دانشمندان فیزیک ایرانی معاصر و از تأثیرگذارترین چهره‌ها در حوزه فیزیک ذرات بنیادی است. او در سال ۱۳۵۱ در آمریکا متولد شد و دوران کودکی را در ایران و سپس کانادا گذراند. نیما تحصیلات خود را در رشته فیزیک در دانشگاه تورنتو آغاز کرد و دکترای خود را از دانشگاه برکلی گرفت.
او از جمله فیزیک‌دانانی است که در تئوری ریسمان، هندسه آمپلیتودها و مدل‌های بدون ذره هیگز پژوهش‌های نوآورانه‌ای ارائه کرد. او استاد مؤسسه مطالعات پیشرفته پرینستون و عضو گروه فیزیک نظری مؤسسه علوم پایه کره جنوبی است.
۸. علی جوان
دکتر علی جوان، یکی از پیشگامان فیزیک مدرن و مخترع اولین لیزر گازی جهان است. او در ۲۷ دی ۱۳۰۵ در تهران متولد شد و پس از تحصیل در دبیرستان البرز به آمریکا مهاجرت کرد. علی جوان، تحصیلات خود را در دانشگاه کلمبیا در رشته فیزیک ادامه داد.
در سال ۱۹۶۰، علی جوان با موفقیت، اولین لیزر گازی دنیا را با استفاده از هلیوم – نئون ساخت و نام او در اسامی دانشمندان ایرانی معاصر قرار گرفت. این اختراع، نقطه عطفی در فناوری لیزر بود و راه را برای هزاران کاربرد در پزشکی، ارتباطات، صنعت و تحقیقات علمی باز کرد.
۹. نادر انقطاع
نادر انقطاع، یکی از نوآورترین و مطرح‌ترین چهره‌های علمی در زمینهٔ الکترومغناطیس، نانوفوتونیک و متامواد است. او در سال ۱۳۳۴ در شهر تهران متولد شد. این دانشمند معاصر ایران، تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در ایران گذراند و برای ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر به آمریکا رفت. او مدرک دکتری خود را از مؤسسه فناوری کالیفرنیا دریافت کرد و از همان ابتدا در مرزهای دانش فیزیک امواج الکترومغناطیسی و نانوفناوری قدم گذاشت.
انقطاع، استاد دانشگاه پنسیلوانیا و رئیس آزمایشگاه تحقیقاتی در زمینهٔ اپتیک نانویی و متامواد در این دانشگاه است. این دانشمند معاصر ایران، بیش از هر چیز دیگری به‌خاطر توسعه فناوری‌های «ردیابی نوری با وضوح فراگیر» و «کلوک نامرئی‌ساز» شناخته می‌شود. تحقیقات او پایه‌گذار نسل جدیدی از فناوری‌های ارتباطی، تصویربرداری زیستی، و حتی درک دقیق‌تری از محدودیت‌های فیزیکی نور شده‌اند.
جمع‌بندی
دانشمندان ایرانی معاصر، چه در فیزیک نظری و کاربردی، چه در مهندسی و تکنولوژی حتی در عرصه‌های علوم‌انسانی، چهره‌هایی الهام‌بخش برای جامعه علمی جهان هستند. دانشمندان ایران در دل محدودیت‌ها و چالش‌ها، راه خود را به‌سوی نوآوری گشوده‌اند. از کامران وفا در جهان فیزیک تا انوشه انصاری در فضا، از نادر انقطاع در لبه مرز نانو تا مونا جراحی در صنعت برق، همگی ظرفیت عظیم نبوغ ایرانی را نشان می‌دهند.
این دانشمندان ایرانی دوران معاصر نه‌تنها نمایندگان هوش و استعداد ایرانی در عرصه‌های بین‌المللی، بلکه الگویی برای نسل جدید دانش‌پژوه هستند.
