10 آزمایش علوم ساده برای کودکان

1- آزمایش چرخه آب

یکی از آزمایش های ساده علوم برای کودکان جهت یادگیری و پر کردن اوقات فراغت آن‌ها، آزمایش چرخه آب است که می‌توانید با انجام این آزمایش در خانه، فرایند تبخیر، بارش و میعان را به کودک خود نشان دهید. برای انجام این آزمایش علوم ساده برای کودکان به موارد زیر احتیاج دارید:

• آب
• ماژیک ضدآب
• رنگ خوراکی
• کیسه پلاستیکی
• سشوار

نکته: در صورت نداشتن سشوار، این آزمایش باید زیر نور آفتاب انجام شود.

در گام اول با ماژیک طرح چرخه آب را بر روی کیسه پلاستیکی ترسیم کنید و تا حدود 5 سانتی‌متر درون آن را از آب پر کنید؛ سپس چند قطره رنگ خوراکی را به آن اضافه کنید و در کیف را محکم ببندید.

برای ادامه آزمایش باید سشوار را به کیسه نزدیک کنید تا آب شروع به تبخیر کند؛ همچنین می‌توانید در یک روز آفتابی کیسه را به پنجره شیشه‌ای بچسبانید تا این فرایند را مشاهده کنید. حال با بسته بودن درب کیسه، بخار آب، درون کیسه حبس می‌شود و کمی بعد با افزایش رطوبت، شاهد فرایند میعان روی بخار آب و ریزش قطرات آب خواهید بود.

2- آزمایش صابون و میکروب

همواره یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های والدین، خودداری فرزندان از شستن دست‌ها پس از بازی و برگشت به خانه است؛ به همین جهت شما می‌توانید تنها با یک آزمایش علوم ساده برای کودکان خود، کودکتان را با مفهوم میکروب و عواقب ورود آن به بدن آشنا کنید. در واقع با انجام این آزمایش، مفهوم میکروب را برای کودکتان ملموس‌تر کرده و با درک آن به‌صورت عملی می‌تواند به آگاهی دقیق‌تری نسبت به نحوه صحیح شست‌وشوی دست‌ها برسد. حال برای انجام این آزمایش به مواد زیر احتیاج دارید:

• پودر کاکائو یا اکلیل قهوه‌ای

• صابون مایع
• آب
• یک قابلمه

در ابتدا آب را درون قابلمه بریزید و پودر کاکائو یا اکلیل را به آن اضافه کنید و کاملاً به کودک خود این مفهوم را برسانید که این پودرها در واقع همان میکروب‌ها هستند؛ سپس انگشتان کودکتان را آغشته به صابون کنید و درون ظرف فرو ببرید. کمی منتظر بمانید تا نتیجه آزمایش مشاهده شود. با گذشت زمان، شاهد فاصله گرفتن این پودرها از صابون خواهید بود؛ بنابراین، کودک به‌صورت عملی با واکنش صابون و از بین رفتن میکروب‌ها مواجه شده و تشویق به شستن دست‌ها می‌شود.

3- فرایند ساخت اجاق خورشیدی

اگر در اقلیمی زندگی می‌کنید که بیشتر هوای آفتابی دارد، می‌توانید نحوه استفاده بهینه از انرژی خورشید و هوای گرم را با یک آزمایش علوم ساده برای کودکان به فرزند خود آموزش دهید؛ بنابراین، یکی دیگر از آزمایش های عجیب، ساخت اجاق خورشیدی در خانه است که برای پیشبرد آن به موارد زیر نیاز دارید:

• یک جعبه کارتنی متوسط مانند جعبه پیتزا
• مقوا مشکی متراکم
• فویل آلومینیومی
• پلاستیک
• نوار چسب 
• چسب مایع
• قیچی
• مداد
• مواد خوراکی در دسترس مانند بیسکوئیت یا شکلات

در ابتدا باید با قیچی در ظرف را از سه طرف جدا کنید؛ به گونه‌ای که یک سمت ظرف به کف جعبه متصل باشد؛ سپس سطح قسمت چسبیده را با فویل آلومینیومی بپوشانید. در گام بعدی مقوای مشکی را به کف جعبه بچسبانید و مواد خوراکی مورد نظر را روی این سطح قرار دهید؛ سپس پلاستیک را با نوار چسب روی دهانه این جعبه بچسبانید تا گرمای جذب‌شده و هوای داخل جعبه، درون آن حبس شود. حال شما با کمک کودک‌تان یک اجاق‌ گاز خورشیدی ساختید که کافی است آن را در معرض آفتاب قرار دهید تا شاهد گرم شدن مواد غذایی باشید.

4- تولید گردباد

یکی از فرایندهای طبیعی که می‌تواند دیدن آن، ذهن کنجکاو کودکتان را درگیر خود کند، گردباد است؛ بنابراین، می‌توانید در طی یک آزمایش ساده برای کودکان خود این فرایند را به‌صورت عملی نمایش دهید. برای انجام آزمایش تولید گردباد، به مواد زیر نیاز دارید:

• یک بطری درب‌دار
• قیف
• آب
• اکلیل

در اولین مرحله باید اکلیل‌ها را به کمک قیف درون بطری بریزید. لازم به ذکر است هرچه مقدار اکلیل بیشتر باشد، نتیجه آزمایش نیز بهتر خواهد بود؛ سپس سه‌چهارم بطری را از آب پر کنید و درب آن را محکم ببندید. در گام بعد باید بطری را به‌صورت وارونه تا حدود یک ربع تکان دهید و سپس به همان حالت روی یک سطح صاف مانند میز قرار دهید. حال مشاهده خواهید کرد گردابی درون بطری ایجاد می‌شود و می‌توانید با تشریح این فرایند و تشبیه آن به گردباد، نحوه تشکیل این پدیده طبیعی را به کودک خود آموزش دهید.

5- یادگیری مفهوم چگالی

همان‌طور که می‌دانید چگالی، نسبت جرم جسم به حجم آن است و چگالی مواد سنگین نسبت به مواد سبک‌تر، بیشتر است. حال برای آشنایی کودکتان با این مفهوم علمی، می‌توانید با این آزمایش علوم ساده، به خوبی مفهوم چگالی را به او یاد بدهید. مواد لازم جهت انجام این آزمایش که یکی از آزمایش های جالب فیزیک است، عبارت‌اند از:

• آب
• روغن
• الکل
• مایع ظرف‌شویی
• عسل
• شربت ذرت
• لیوان شیشه‌ای

در ابتدا از هر یک مواد مورد نظر، میزان جرمی یکسان جدا کنید و سپس در نهایت دقت، تمامی مواد مایع را به ترتیب در یک لیوان بریزید؛ به‌گونه‌ای که هیچ تماسی با لیوان نداشته و دقیقاً در وسط آن بریزید؛ لازم به ذکر است پس از اضافه کردن هر ماده باید کمی صبر کنید تا کامل ته‌نشین شود.

در مرحله بعد عسل را به ترکیب مایعات اضافه کنید و سپس شربت ذرت را نیز به آن اضافه کنید. کمی بعد با اضافه‌ کردن مایع ظرف‌شویی و سپس آب، این فرایند را تکمیل کنید. پس از آن روغن را نیز به‌آرامی به این ترکیب اضافه کنید. حال باید کمی صبر کنید تا مواد بسته به چگالی‌ای که دارند در بخشی از این طبقه‌بندی مواد قرار گیرند. در انتها موادی نظیر عسل و شربت ذرت که چگالی بیشتری دارند در بخش‌های زیرین قرار گرفته و مواد کم‌چگالی نظیر الکل روی سطح قرار می‌گیرند.

6- شکست و انعکاس نور

یکی دیگر از 10 آزمایش علوم ساده برای کودکان، پدیده شکست نور است که می‌توانید با امکاناتی اندک، آن را با کودکتان انجام دهید؛ بنابراین، جهت انجام این آزمایش باید مواد و وسایل زیر را تهیه کنید:

• کاغذ یا دستمال‌کاغذی
• خودکار
• یک لیوان آب

در ابتدا دو فلش هم‌جهت را روی کاغذ یا دستمال کاغذی ترسیم کنید؛ سپس لیوان آب را مقابل یکی از آن‌ها قرار دهید و از داخل لیوان به آن نگاه کنید. در این حالت جهت برعکس فلش را مشاهده خواهید کرد که نشان از پدیده شکست نور دارد؛ چرا که نور با عبور از اجسام شفاف شکسته شده و تصویر را وارونه نشان می‌دهد. لازم به ذکر است بسته به فاصله تصویر از لیوان، ممکن است تصویر وارونه بزرگ‌تر یا کوچک‌تر نیز نشان داده شود.

دانستنی های علمی برای کودکان همیشه جذابیت دارد، به‌خصوص این که با آزمایش هم همراه باشد و کودک بتواند دقیق‌تر و به طور عملی، مفاهیم مختلف را یاد بگیرد.