آمازون کجاست؟ جنگل آمازون، بزرگترین جنگل جهان است و مساحتی حدود 5.5 میلیون کیلومتر مربع از کره زمین را اشغال می‌کند. این جنگل به قدری بزرگ است که بین 9 کشور تقسیم شده و گوشه و کنار این کشورها را در بر می‌گیرد. این پهنه سبز حداقل 10 درصد از تنوع زیستی شناخته شده در جهان، از جمله انواع گیاهان و حیوانات در حال انقراض را در دل خود جای داده است. همه ما اسم آمازون را بارها و بارها شنیده‌‌ایم و برای‌مان نامی آشناست؛ اما آمازون کجاست؟
آمازون ریه سیاره ماست؛ یک اکوسیستم غنی و پیچیده که نقش مهمی در شرایط آب و هوایی جهان ایفا می‌کند. اطلاعاتی که در این چند خط دریافت کردید تنها اندکی از عجایب آمازون، این جنگل پر و رمز و راز بود. در این مقاله از انتشارات هفت‌ونیم در میان این جنگل قدم می‌زنیم و به دنبال پاسخ سوال «آمازون کجاست؟» می‌رویم. با ما همراه باشید.
موقعیت جغرافیایی و قرارگیری آمازون
جنگل آمازون در کجاست؟ یکی از بزرگترین جنگل‌های بارانی و مناطق آبی زیستی جهان است که در قاره آمریکای‌جنوبی قرار دارد. جنگل آمازون در غرب آمریکای جنوبی قرار دارد و بیشترین قسمت آن در کشورهای برزیل، پرو، کلمبیا، ونزوئلا، اکوادور، بولیوی، گویانا و سورینام واقع شده است.
این منطقه به عنوان قلب جنگل‌های بارانی جهان شناخته می‌شود و دارای اهمیت زیست‌بومی و بیولوژیکی فراوانی است. با تنوع زیستی فراوان و محیطی استوایی و مرطوب، جنگل آمازون از جمله محیط‌های زندگی بسیار حیاتی برای حیوانات و گیاهان مختلف است. وجود رود آمازون که بزرگترین رود جهان به حساب می‌آید و همچنین آب و هوای استوایی و بارانی، جنگل آمازون را به یکی از مرکزهای اصلی تولید اکسیژن و جذب دی‌اکسید کربن در جهان تبدیل کرده است.
نام آمازون به چه معناست؟
نام «جنگل آمازون» را از زمانی که اروپایی‌ها به قاره آمریکا رسیدند، برای توصیف منطقه‌ای از جنگل‌ها و دامنه‌های رودخانه‌های آمازون در آمریکای جنوبی استفاده کردند. نام «آمازون» ریشه‌های مختلفی دارد و معانی متعددی را می‌تواند به خود بگیرد در فرهنگ اساطیری، آمازون‌ها قومی از زنان جنگجو بودند که در نزدیکی دریای سیاه زندگی می‌کردند. یکی از دلایل این نامگذاری این است که کاشفان اسپانیایی که در قرن شانزدهم به این منطقه سفر کردند، با زنان جنگجویی روبرو شدند که آنها را به یاد آمازون‌های اساطیری یونان انداختند.
چرا آمازون مهم است؟
آمازون به عنوان بزرگترین جنگل بارانی جهان شناخته می‌شود و اهمیت زیادی از نظر اکولوژیکی، بیولوژیکی، و اقتصادی دارد. این جنگل که در آمریکای جنوبی واقع شده، بیش از ۵۰٪ از مناطق جنگلی بارانی جهان را در خود جای داده است و میزان گونه‌های زیستی فراوانی را در خود حفظ می‌کند. علاوه بر اهمیت بیولوژیکی، آمازون نقش بسیار مهمی در تنظیم آب و هوا و جذب دی‌اکسید کربن از جو دارد و به عنوان یکی از مخازن اصلی دی‌اکسید کربن جهان شناخته می‌شود.
همچنین جنگل آمازون منبع اصلی تأمین منابع طبیعی مانند چوب، مواد دارویی، و مواد غذایی برای جوامع بومی و جهان است. در نتیجه، حفاظت و مدیریت مستدام این جنگل از اهمیت بسیاری برخوردار است.
زیست بوم آمازون
جنگل آمازون یکی از بزرگترین و مهم‌ترین منابع زیستی و زیست‌بوم‌های دنیاست. ویژگی‌های زیست بوم آمازون بسیار متنوع و جالب است. این منطقه دارای مجموعه‌ای از ویژگی‌ها و خصوصیاتی است که آن را از سایر زیست‌بوم‌ها متمایز می‌کند. جنگل آمازون تنوع زیستی شگفت‌انگیزی دارد. طی تحقیقات و پژوهش‌ها تخمین زده می‌شود که جنگل‌های آمازون محل زندگی 10 درصد از گونه‌های شناخته شده در جهان باشند. برخی از ویژگی‌های زیست بوم آمازون عبارت‌اند از:
- بیش از 40 هزار گونه گیاهی
- بیش از 1300 گونه پرنده
- 427 گونه پستاندار
- 400 گونه خزنده
- بیش از 2.5 میلیون گونه حشره
گونه گیاهی
جنگل آمازون زیستگاه گونه‌های گیاهی که تنها در فیلم‌های تخیلی و انیمه‌ها دیده‌اید است! جنگل آمازون بیش از 40 هزار گونه گیاهی را در در خود جای داده است. آمازون به درختان بلند خود معروف است، مانند درختان سیکاس، ماهاگونی، و kapok که ارتفاع برخی از آنها به بیش از 60 متر می‌رسد. درختان میوه‌های استوانی و دارویی این مناطق نیز درصدی از این پوشش گیاهی غنی را تشکیل می‌دهند؛ گونه‌های مختلف پالم‌ها، لیان‌ها و سرخس‌ها نیز گیاهان این جنگل‌ها هستند.
گونه پرنده
آمازون که محل زندگی بیش از هزاران گونه مختلف پرنده مانند مرغ مگس‌خوار، توکان با منقارکانالی، هوآتزین و ماکائو است، یکی از متنوع ترین مناطق و زیستگاها برای پرندگان در جهان است.
ماکائوها نماد آمازون، طوطی‌های بسیار باهوش، زیبا و اجتماعی هستند که در دسته‌های 10 تا 30 تایی به صورت گروه‌هایی مثل مدادهای رنگی در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند. این پرندگان خوش رنگ و لعاب جفت‌گیری وفاداری انجام می‌دهند و می‌توانند تا 60 سال زندگی کنند. برخی از گونه‌های ماکائوها حتی می‌توانند گفتار انسان را تقلید کنند. در حال حاضر ماکائوها در معرض خطر انقراض و تهدید جنگل زدایی و تجارت غیرقانونی حیوانات خانگی هستند.
گونه پستاندار
پستانداران آمازون یکی از گروه‌های مهم و چشم‌گیر از جانوران در اکوسیستم جنگل‌های آمازون هستند. این گروه شامل تنوع گسترده از حیوانات هستند که در این منطقه زندگی می‌کنند. از جمله پستانداران معروف آمازون می‌توان به میمون‌ها، شیرهای آمازون، پلنگ‌های سیاه، پلنگ‌های جگوار، گرازها، دلفین صورتی و … اشاره کرد.
گونه خزنده
این منطقه شامل تعداد زیادی از گونه‌های خزنده است که در محیط‌های مختلفی از جنگل‌ها، رودخانه‌ها و دریاچه‌های آمازون زندگی می‌کنند. یکی از خزنده‌های مهم آمازون مارها هستند که در این منطقه تنوع زیادی دارند، از مارهای زمینی گرفته تا مارهای آبزی و درختی. همچنین کروکودیل‌ها نیز به عنوان یکی از خطرات این منطقه شناخته می‌شوند که در رودخانه‌ها و دریاچه‌های آمازون زندگی می‌کنند. پس یک جواب دیگر برای سوال آمازون کجاست می‌تواند این باشد: « آمازون خانه خزندگان و مارهای عظیم و جثه است!»
تعدادی از این خزندگان عیارت‌اند از:
- مار آناکوندا
- مار بوآ
- مار زنگی
- ایگوانا
گونه حشره
دانشمندان تخمین می‌زنند که آمازون زیستگاه بیش از 2.5 میلیون گونه حشره است و تنها یک هکتار از مساحت این جنگل بارانی حاوی 70000 گونه مختلف حشره باشد! همچنین آمازون بیشترین تعداد گونه پروانه در جهان را دارد، (7000 گونه از 20000 گونه پروانه جهان را می توان در اینجا یافت) مورچه‌ها نیز 30٪ از کل زیست توده حیوانی حوضه آمازون را تشکیل می دهند!
آمازون خانه بیش از 120 ملیت بومی
آمازون کجاست؟ آیا آمازون تنها، زیستگاه حیات وحش و گیاهان است؟ خیر! ردپای بشر گیاهان و گل های آمازون میان این پهنه سبز نیز وجود دارد؛ اما به شکلی متفاوت. برخی پژوهش‌ها اولین سکونتگاه‌های انسانی در آمازون را 32000 تا 39000 سال پیش نشان می‌دهد. ملیت‌هایهای بومی زیاد و گوناگونی هزاران سال است که در آمازون زندگی می‌کنند. این ملیت‌ها با سبک زندگی هماهنگ با زیست‌بوم و احترام به طبیعت در آن زندگی می‌کنند.
سفر به آمازون
جنگل آمازون به عنوان یکی از مناطق طبیعی بی‌نظیر و منحصربه‌فرد جهان، یک مقصد گردشگری فوق‌العاده است. گردشگران می‌توانند در جنگل آمازون تجربه متفاوت و هیجان‌انگیزی از سفر به دل شگفتی‌ها و عجایب طبیعت داشته باشند. رودخانه‌ها، گیاهان، حیوانات، اهالی بومی جنگل‌های آمازون و… همگی می‌توانند تجاربی بی‌نظیر از یک سفر ماجراجویانه را در اختیار شما بگذارند. گردشگران می‌توانند با قایق‌رانی در این رودخانه‌ها، مناظر زیبای جنگل را از نزدیک مشاهده کنند و با جانوران آبی این منطقه آشنا شوند. برخی از پایگاه‌های پژوهشی و حفاظتی در جنگل آمازون به بازدید کنندگان اجازه می‌دهند تا در فعالیت‌های پژوهشی مشارکت کنند و در محافل آموزشی شرکت کنند.
آمازون کجاست؟ یک مقصد بی‌رغیب برای رفتن در دل شگفتی‌ها! اگر به دنبال یک ماجراجویی هیجان‌انگیز و آموزشی هستید، سفر به جنگل بارانی آمازون گزینه ایده آل شماست.
جنگل های آمازون میلیاردها تن کربن را جذب می‌کنند
در ایتدای این مطلب در پاسخ سوال آمازون کجاست؟ یک جواب کوتاه دادیم! آمازون ریه سیاره ماست؛ این به چه معناست؟ در این بخش به سراغ پاسخ به این سوال می‌رویم.
آمازون به عنوان یکی از منابع طبیعی نه تنها برای جوامع محلی و بومی بلکه برای سایر نقاط جهان شناخته شده است. جنگل‌های بارانی نقش مهمی در تثبیت الگوهای بارندگی جهان ایفا می‌کنند و بر چرخه‌های آب تاثیر می‌گذارد. پوشش گیاهی در منطقه مقادیر زیادی دی‌اکسید‌کربن دریافت می‌کند که به کاهش تغییرات آب و هوایی جهان کمک می‌کند. در حال حاضر، جنگل های آمازون 100 میلیارد تن کربن در میان درختان خود نگهداری می‌کنند. جنگل آمازون بیش از 20 درصد از اکسیژن جهان را به تولید می‌کند.
تاثیرتغییر آب و هوا بر آمازون
تغییرات آب و هوایی تهدیدی برای ایجاد اختلال در شبکه‌های آبی و جنگل‌ها است. دمای گرمتر و بارندگی کمتر باعث خشکسالی‌هایی تاریخی شده است. آمازون در سال های 2005 و 2010 بدترین خشکسالی های 100 ساله خود را متحمل شد. دوره‌های خشک طولانی به گیاهان آسیب زده، ماهیگیری را از بین می برد و منجر به آتش سوزی در جنگل ها می‌شود. این مسئله می‌تواند منجر به تغییرات قابل توجهی در ساختار اکوسیستم‌ها و از بین رفتن گونه‌ها شود.
اقتصاد در جنگل‌های آمازون
وابستگی اقتصادی در جنگل‌های آمازون به معنای وابستگی اقتصادی افراد و جوامع به منابع طبیعی و خدمات اکوسیستمی ارائه شده توسط این منطقه است. این وابستگی از طریق فعالیت‌های اقتصادی مختلف مانند کشاورزی، دامپروری، تولید چوب و محصولات جنگلی، استخراج معادن، توریسم و صنایع مرتبط با منابع طبیعی صورت می‌گیرد. این فعالیت‌ها به عنوان منابع درآمدی برای جوامع بومی و اقتصادهای محلی عمل می‌کنند و بسیاری از افراد و خانواده‌ها را به صورت مستقیم و غیرمستقیم به جنگل‌های آمازون وابسته می‌سازد.
وابستگی اقتصادی به منابع طبیعی ممکن است باعث ناپایداری زیستگاه‌ها و منابع طبیعی شود، به‌خصوص اگر این فعالیت‌ها به صورت نادرست و بدون رعایت مسائل محیط زیستی انجام شود. مدیریت پایدار و استفاده مسئولانه از منابع طبیعی از اهمیت بسیاری برخوردار است تا بتوان وابستگی اقتصادی به جنگل‌های آمازون را تا حد امکان حفظ کرد و در عین حال محیط زیست حفظ شود.
خطراتی که آمازون را تهدید می‌کنند
جنگل های بارانی آمازون در حال حاضر با تهدیدهای بی شماری روبرو هستند. این خطرات شامل جنگل زدایی ، تغییرات آب و هوا، گسترش کشاورزی و تجارت غیرقانونی حیات وحش است. این تهدیدها پیامدهای قابل توجهی برای تنوع زیستی جنگل، معیشت جوامع بومی و آب و هوای جهانی دارد. در نتیجه ، نیاز فوری برای محافظت از جنگل های بارانی آمازون از طریق مدیریت پایدار و همکاری جهانی وجود دارد.
جنگل‌زدایی
جنگل زدایی در واقع یکی از تهدیدهای اصلی برای آمازون است. تحقیقات نشان می‌دهد که حدود 80٪ از جنگل زدایی در آمازون در اثر فعالیت‌های دامداری به وجود آمده ، در حالی که 20 ٪ باقی‌مانده به دلیل تولید سویا و ورود به فعالیت‌های صنعتی و تجاری است. روند جنگل‌زدایی به معنای از بین بردن درختان و سایر پوشش‌های گیاهی از جنگل است که اغلب با استفاده از ماشین آلات سنگین یا سوزاندن گیاهان به منظور ایجاد فضایی برای کشاورزی، ساخت شهرک‌ها و سایر فعالیت‌های انسانی است.
جنگل‌زادیی اثرات بی‌شمار و جبران ناپذیری دارد. از بین رفتن درختان و پوشش گیاهی منجر به کاهش میزان جذب دی‌اکسید‌کربن از جو می‌شود و این موضوع منجر به گرم شدن کره زمین می‌شود. جنگل زدایی همچنین باعث از بین رفتن تنوع زیستی و خطر انقراض حیوانات می‌شود، زیرا گونه‌های گیاهان و حیوانات برای ادامه حیات خود به وجود جنگل وابسته هستند. علاوه بر مسائل گفته شده جنگل زدایی و از بین رفتن پوشش گیاهی می‌تواند منجر به فرسایش خاک شود که نتیجه آن آسیب جبران ناپذیر به زمین است.
تغییرات آب و هوایی
تغییرات آب و هوایی در جنگل های آمازون باعث تغییر در الگوهای آب و هوا و افزایش فرکانس شدت بلایای طبیعی در منطقه می‌شود. به عنوان مثال، خشکسالی شدید در آمازون می‌تواند منجر به نابودی درختان و سایر گیاهان شود و جنگل را مستعد آتش سوزی کند. علاوه بر مسئله، خشکسالی طولانی مدت می‌تواند منجر به از بین رفتن گونه‌های مختلف حیوانی نیز بشود.
گسترش کشاورزی
گسترش کشاورزی در واقع یکی از دلایل اصلی جنگل‌زدایی و از بین رفتن آنها در آمازون است. از آنجا که تقاضا برای کالاهایی مانند سویا و گوشت گاو زیاد شده، میزان زمین مورد نیاز برای رشد و تولید این محصولات زراعی و پرورش گاو نیز افزایش یافته است. در نتیجه ، مناطق بزرگی از جنگل‌های بارانی آمازون برای اهداف کشاورزی از بین رفته است. از بین رفتن زیستگاه آمازون می‌تواند منجر به انقراض گونه‌های مختلف گیاهی و حیوانی شود. استفاده از سموم دفع آفات و کودها می تواند آبراه‌ها را آلوده کرده و به حیات وحش آسیب برساند. تخریب خاک می‌تواند منجر به کاهش بهره وری و کاهش مقاومت در برابر تغییرات آب و هوا شود.
استخراج معادن
استخراج بیش از حد از معادن یک تهدید مهم در منطقه آمازون است. معدنچیان غیرقانونی غالباً از شیوه‌های مخرب مانند آلودگی با جیوه استفاده می‌کنند که می‌تواند منجر به مسمومیت منابع آب محلی و آسیب رساندن به سلامت انسان شود. استخراج غیرقانونی همچنین باعث ایجاد جنگل زدایی و تجاوز به مناطق حفاظت شده می‌شود و باعث از بین رفتن تنوع زیستی و تخریب جنگل می‌شود
سازمان‌های مختلف حفاظت از محیط زیست در حال تلاش و پژوهش‌های زیادی در راستای مقابله با این تهدیدات هستند؛ اما اطلاع‌رسانی و خواست جمعی ما می‌تواند کمک کننده آنها باشد.
پایان ماجرا
در این مقاله از انتشارات هفت‌ونیم با سوال آمازون کجاست؟ به ماجراجویی و افزایش اطلاعات طبیعی پرداختیم و در پایان از تهدیدات و دغدغه‌های حفظ این میراث گفتیم. شناخت کره زمین و جغرافیا به معنای شناخت خانه ماست، هدف ما در انتشارات کمک در راستای این آگاهی‌ست. کتاب‌های علمی آموزشی می‌توانند چراغ راه شما برای کسب دانش و اطلاعات از سیاره مادری باشند. برای تجربه شروع ماجراجویی‌های جدید به سراغ دیگر مطالب و کتاب‌های بلاگ و سایت بروید و غرق در جغرافیا، تاریخ و علوم شوید.
